Powtórzonego Prawa Księga

Powtórzonego Prawa Księga

(hebr. D(e)warim = Słowa; jid. Dworim; grec., łac. Deuteronomium) – piąta, ostatnia księga Pięcioksięgu, której treść jest dość spójna i jednolita wewnętrznie (jednolita jest w niej też wizja teologiczna – jeden Bóg, jeden tworzący zwartą całość Izrael, jedno objawienie i Prawo [Tora], jeden kraj obietnicy [Erec Israel], jedno miejsce kultu – Jerozolima). Nazwa księgi pochodzi od jej pierwszych słów El(l)e ha-d(e)warim aszer diber Mosze el-kol-Israel…. (hebr., Oto [są] te słowa, które powiedział Mojżesz do całego [ludu] Izraela… [Tymi oto słowy przemówił Mojżesz do całego Izraela…]). W samej księdze pojawiają się też inne jej określenia, np. „Prawo”; „To Prawo”, „Księga Tego Prawa”, „Słowa tego Prawa” albo „Ha-Micwa” (por. micwa). P.P.K. jest jednym, długim, podzielonym na sekwencje, pożegnalnym kazaniem Mojżesza, skierowanym do ludu Izraela, w którym patriarcha przez 37 ostatnich dni swego życia (od pierwszego dnia szwat do siódmego adar) przekazywał wolę Bożą, objawioną mu przez Pana na Synaju. Owe normy postępowania miały zacząć obowiązywać dopiero po przybyciu Izraelitów do Kanaanu, do którego Mojżesz nie miał wstępu za swe nieposłuszeństwo wobec Pana, i miał go zastąpić Jozue. W P.P.K. został zebrany materiał normatywny pojawiający się już wcześniej, w poprzednich księgach Pięcioksięgu, tj. w księgach Wyjścia, Kapłańskiej, Liczb (m.in. Dziesięcioro Przykazań – fundamentalny dla judaizmu kanon praw). Rozdziały 12-26 P.P.K. zawierają podstawowy korpus praw (tzw. kodeks deuteronomiczny), podanych w formie homilet.; odnoszą się one do Izraela, jako świętej gminy, ludu należącego do Boga (por. naród wybrany). Tradycja żydowska przypisuje autorstwo tej księgi, jak też i innych ksiąg Pięcioksięgu, Mojżeszowi. Niepewność mężów uczonych w Prawie budziło co prawda osiem ostatnich wersów P.P.K., opowiadających o śmierci Mojżesza, jego pochówku i żałobie po nim. Uznano jednak, że słowa te napisał Jozue albo też Bóg podyktował je Mojżeszowi, a ten w wielkim smutku, przed swą śmiercią wszystko spisał, wyprzedzając tym samym bieg wydarzeń. Opinie co do czasu powstania księgi są podzielone; część badaczy uważa, że pochodzi ona (a przynajmniej jej część, tj. rozdziały 5-28) ze środowiska kapłańskiego, być może z Królestwa Północnego (z VIII w. p.n.e.; czasy króla Jeroboama II), a po jego upadku (722 p.n.e.), została przeniesiona do Jerozolimy, gdzie zredagował ją król Ezechiasz. Potem zaś, za króla Jozjasza, podczas renowacji Świątyni Jerozolimskiej (621 p.n.e.), kapłani odkryli zapomniany zwój Księgi Prawa ( Tory). Ostatecznej redakcji P.P.K. miano dokonać podczas niewoli babilońskiej. Inni badacze genezę P.P.K. wiążą z okresem powygnaniowym bądź uważają, że jest ona jeszcze starsza, tj. powstała w epoce Sędziów, lub w początkach monarchii. Zwracano przy tym uwagę na pewne podobieństwa jej fragmentów do innych kodeksów, znanych na starożytnym Środkowym Wschodzie. Najprawdopodobniej w VII w. p.n.e. P.P.K. istniała już w obecnie znanej postaci. W drukowanych wydaniach BH, P.P.K. podzielona jest – w ślad za łac. Wulgatą – na 34 rozdziały i 955 wersów. Obowiązujący współcześnie babiloński cykl tygodniowych czytań Tory, dzieli tę księgę na 11 perykop, tj. części zwanych paraszami ( s(e)darot; jid. sedres; w rycie palest. była ona podzielona na 27 paraszy). (Zob. też: D(e)warim Raba; Tochacha)