Ezechiasz

Ezechiasz

(hebr. Chizkij(j)ahu; skrócona forma imienia Jechizkij(j)ahu = moją mocą jest JHWH) – imię kilku postaci biblijnych, wśród których najważniejszą jest król Judy, syn Achaza. Według tradycji biblijnej (2 Krl 18–20; 2 Krn 29–32), E. panował przez 29 lat (727–698 p.n.e.); objął po ojcu rządy mając 25 lat. Stan całkowitego uzależnienia kraju od imperium asyr., wydawał się E. nie do przyjęcia. Nadto zdawał sobie sprawę, jakie znaczenie miał dla Judy upadek bratniego Izraela pod asyryjskim jarzmem. Monarcha, przez lata, z rozwagą, przygotowywał się do wprowadzenia zmian w Królestwie Południowym. Dzieło swe rozpoczął od reformy religijnej; zlikwidował miejsca i przedmioty obcych kultów, centralizując kult JHWH w Świątyni Jerozolimskiej, którą także oczyścił z przedmiotów, związanych ze sprawowaniem kultów asyryjskich. Następnie wezwał wszystkich mieszkańców Judy i Izraela, którzy czuli się związani z religią mojżeszową, do wspólnych obchodów święta Pesach w Jerozolimie (2 Krn 30). Po wiekach oddzielenia spotkali się w Świątyni Jerozolimskiej wyznawcy Jedynego Boga z Północy i Południa. E. przedsięwziął też kroki zmierzające do oczyszczenia kultu jahwistycznego w asyryjskiej Samarii, gdzie panował rodzaj autonomii etnarchicznej. E., monarchę z Jerozolimy, jako pierwszego po wiekach nazywano królem Izraela, przy czym „Izrael” oznaczał w tym wypadku złączony wspólną wiarą lud Izraela, a nie mieszkańców Królestwa Północnego. Dzieło ocalenia narodowego, podjęte przez tego monarchę, objęło także spuściznę literacką Izraela, która w znacznej mierze związana była z religią. Król powołał specjalną komisję; jej członkowie mieli za zadanie zbierać i redagować zarówno tradycję ustną, jak i pisemną (dokumenty, utwory oraz całe zbiory literackie). Reforma religijna oraz działalność, mająca na celu ocalenie tradycji i dorobku poprzednich pokoleń, były ze sobą ściśle połączone. Analizowano stare przepisy religijno-prawne, uzgadniano rozmaite ich wersje, łączono i uzupełniano, przystosowując do nowych warunków i potrzeb; nastąpił też rozwój piśmiennictwa o charakterze prawniczym. E. sposobił się również do wojny z Asyrią; zgromadził potrzebne środki, ufortyfikował Jerozolimę, przygotowując ją do oblężenia, zaopatrzył miasto w wodę. Poparcie przez E. nieudanego wystąpienia nowo zawiązanej przez kilka państw ligi antyasyryjskiej, osłabiło zaufanie króla asyr., Sargona, do monarchy judzkiego. I choć zmiany na tronie asyr. mogły rokować dla Judy nadzieje wyzwolenia, to jednak ciężka choroba E. uniemożliwiła podjęcie jakichkolwiek, zmierzających ku temu działań. Kiedy jednak król wyzdrowiał, przyłączył się do wspomnianej ligi. W wyprawie przeciwko zbuntowanym król Asyrii, Sennacheryb, odniósł zwycięstwo (ok. 701). Pokonał wojska egipskie, zwyciężył inne państwa palestyńskie, obległ ufortyfikowane miasta Judy i zdobył je, dzieląc następnie pomiędzy królów sąsiednich państewek, które pozostały wierne Asyrii; wziął do niewoli wielu mieszkańców tych ziem i zebrał wielkie łupy wojenne. Król E., wobec dezercji części wojska, poddał Jerozolimę. By miasta nie zburzono, musiał złożyć wielki okup; dla zapłacenia go ogołocił Świątynię oraz skarbiec królewski; pośród darów dla monarchy asyryjskiego znalazło się kilka córek E. Wojska asyryjskie, nękane w Judzie szerzącą się zarazą, rychło przystąpiły do odwrotu, co wcześniej zapowiedział prorok Izajasz (2 Krl 19,14–34). Jerozolima, mimo poniesionych kosztów, ocalała. Król E. musiał podźwignąć kraj ze zniszczeń (Iz 1,7–8); wkrótce w jego władaniu znowu znalazły się utracone ziemie. Kraj rozkwitł na nowo, a lud uwierzył w rozpościerającą się nad nim i nad miastem Dawidowym opiekuńczą moc Bożą. Po śmierci E. na tronie zasiadł jego syn Manasses.