Erec Israel

Erec Israel

(hebr., Ziemia [Kraj] Izraela; jid. Ercisroel) – nazwa Palestyny, ziemi, z którą Żydzi kojarzyli swą przeszłość i kulturowe korzenie, oraz przedmiot ich tęsknoty w okresie diaspory. Określenie E.I. jest terminem biblijnym, który odnosił się zarówno do ziem zajmowanych przez Izraelitów, jak i do Królestwa Północnego. Koncepcja idei E.I. oraz większość jej konsekwencji wynika z traktowania jej jako Ziemi Obiecanej, którą Bóg ofiarował praojcu Abrahamowi, podarowanej narodowi wybranemu przez Stwórcę; oraz jako spełnienie części umowy Boga ze swym ludem. Miłość i przywiązanie do E.I. znalazły swoje odzwierciedlenie w Talmudzie, liturgii oraz w halasze (np. sporządzenie w szabat aktu nabycia domu w E.I. nie jest grzechem, jeśli będzie go spisywał nie-Żyd; żona odmawiająca osiedlenia się wraz z mężem w E.I. traci swe prawa). E.I. miał też znaczenie mistyczne; wątek ten często podejmowali kabaliści i mistycy żydowscy. To właśnie w E.I. było możliwe dokładniejsze, niż gdzie indziej, wypełnienie nakazów Tory (por. też: ziemia z Erec Israel; Zgromadzenie Wygnańców). Już w średniowieczu do E.I. przybywali pobożni pielgrzymi i osadnicy. Wielu rabinów uznawało, że niesie to ze sobą zbyt duże niebezpieczeństwo, jednak nadal wiele autorytetów potwierdzało, że wyrażony w Talmudzie nakaz mieszkania w E.I., jest wciąż obowiązującym przykazaniem biblijnym (uważał tak np. Nachmanides). W epoce nowożytnej marzeniem większości pobożnych Żydów było przeżycie tam swych ostatnich lat. Pomocą w jego spełnieniu służyły specjalne bractwa, a powszechnym wyrazem tej tęsknoty było zawieszanie na wsch. ścianach mieszkań żydowskich widoków palestyńskich (mizrach) bądź wyobrażeń Świątyni Jerozolimskiej. Na usunięcie z modlitw fragmentów, odnoszących się do E.I. zdecydowali się dopiero zwolennicy judaizmu reformowanego. W okresie sprawowania mandatu Ligi Narodów w Palestynie termin E.I. stał się oficjalnie uznaną hebrajską formą nazwy objętego nim terytorium. (Zob. też: chaluk(k)a; grosz palestyński; Izrael; kolel; Meir Baal (ha-)Nes; Menachem Mendel z Witebska)