micwa

micwa

(hebrajski, przykazanie, dobry uczynek, l.mn. micwot; jidysz, micwe, l.mn. micwes) – termin o podwójnym znaczeniu: 1. oznacza przykazania i odnosi się do Sześciuset trzynastu nakazów i zakazów – 365 zakazów (hebrajskie, micwot lo-taase bądź law) i 248 nakazów (hebrajskie micwot ase). Do tych m. dołączona jest wielka liczba przykazań, mających źródła rabiniczne (hebrajskie, micwot de-rabanan), jednak niektóre z nich mają moc podobną do biblijnych, czyli wynikających bezpośrednio z Bożej woli (hebrajskie, micwot de-orajta), i przed ich spełnieniem wygłasza się błogosławieństwo, chwalące Stwórcę za uświęcenie człowieka przykazaniem i za nakazanie spełniania go. Są to: mycie rąk przed posiłkiem, zapalenie świec w szabat i święta, przygotowywanie e(j)ruwu, recytacja hal(l)elu, zapalanie świateł podczas Chanuki, czytanie Zwoju Estery w Purim. Rabini dopuszczali zróżnicowanie wagi i znaczenia m., wyróżniając te, których spełnianie jest równoważne z wykonywaniem nakazów całej Tory (np. noszenie cyces; obrzezanie; dobroczynność). Jednak już Jehuda ha-Nasi napominał: „Traktuj tak samo uważnie mniej znaczące przykazanie, jak i bardzo znaczące, albowiem nie wiesz, jaka będzie nagroda za dobre uczynki” ( Pirke(j) Awot 2,1). Przeciwieństwem m. jest awera. Obrządki bar micwy i bat micwy są związane z osiągnięciem wieku, w którym człowiek ponosi odpowiedzialność za spełnianie m. W zasadzie na kobietach nie ciążą szczególne powinności spełniania przykazań w określonym czasie, poza grupą m., przeznaczonych wyłącznie dla nich (por. nid(d)a). W erze mesjańskiej, gdy zapanuje „Królestwo Boże”, a ludzkie ułomności zostaną usunięte, m. nie będą już potrzebne. 2. m. to także dobry uczynek w ogólności, jak również akt szczególnej pobożności lub dobroczynności, nawet, jeśli w Biblii nie ma nakazu jego spełniania. O ich znaczeniu decyduje fakt, iż w żyd. teologii podstawę ich oceny stanowi pogląd o wypełnianiu w ten sposób woli Bożej, co wiąże się z pojęciem kaw(w)ana. Uczeni w Piśmie uważali, że m. w zasadzie nie przynoszą bezpośrednio nagrody na tym świecie. Jednak w folklorze przechowane zostało przekonanie, że mogą one oddalać niebezpieczeństwa, grożące ciałom ludzkim, z czego wynikał na przykład obyczaj wręczania – przed udaniem się w podróż – monety, która miała być przeznaczona na cele dobroczynne, po przybyciu na miejsce. Kabaliści przypisywali m. siły mistyczne. W związku z tym, włączali do liturgii specjalne modlitwy, odmawiane przed spełnieniem m., poprzez które werbalizowali ich ezoteryczne intencje. (Por. też: Sefer ha-Micwot; seudat hawraa; Noachidów prawa; Przymierze z Bogiem).