smicha

smicha

(hebr., dosł.: położenie rąk, ordynowanie, niesłusznie porównywane do katol. „wyświęcenia”; jid. smiche) – 1. w prawie rabinicznym przekazanie władzy sądowniczej; po raz pierwszy dokonał go Mojżesz, kładąc – za wskazaniem Najwyższego – ręce na Jozuem (Lb 27,18). Koncepcja ta opierała się na nieprzerwanej ciągłości, od Stwórcy nadającego Torę Mojżeszowi, poprzez jego osobę, aż do Wielkiego Sanhedrynu, tzn. że s. mógł dokonać tylko ktoś, kto sam został uprzednio „ordynowany”. Tylko on mógł np. rozstrzygać sprawy dotyczące kalendarza żydowskiego i niektóre przypadki sądowe. Zagrożeniem dla wspomnianej ciągłości były prześladowania po powstaniu Bar Kochby (zgodnie z tradycją, jeden z Dziesięciu Męczenników w 135 n.e. został stracony właśnie za dokonanie aktu s.). Po czasach Hillela I „ordynowanym” mężom nadawano tytuł rabiego; babilońscy amoraici używali tytułu raw. W rezultacie wielu procesów s. zanikła w IV w. Majmonides sugerował, że można by ją wskrzesić, zbierając wszystkich rabinów w Erec Israel; ci obdarzyliby autorytetem nadania s. jednego spośród swego grona. W oparciu o tę koncepcję, w 1538 próbowano tego dokonać w środowisku w Safed (J. ben E. Karo), lecz owo przedsięwzięcie zniweczył protest rabina Jerozolimy. 2. termin s., używany do czasów współczesnych, ma inny zakres znaczeniowy od stosowanego w starożytności i wiąże się z pojęciem hat(t)arat horaa (hebr., zezwolenie na nauczanie). Stanowi on nawiązanie do s. w dawnym znaczeniu, lecz wiąże się jedynie z potwierdzeniem kompetencji danej osoby do podejmowania obowiązków rabina ( smicha le-rabanut). Bywa też stosowany w odniesieniu do egzaminu z halachy, odbywanego przed uznanym autorytetem w dziedzinie Talmudu i przed posekim, połączonego z wydaniem stosownego certyfikatu. Seminaria rabinackie wydają też dyplomy studentom przygotowanym do pełnienia funkcji rabina. W XIX w. w Królestwie Polskim Szkoła Rabinów w Warszawie w pewnym okresie swej działalności także była upoważniona do wydawania takich dyplomów.