BLUM-BIELICKA Luba (1905–1973)

Przed wojną

Luba Blum-Bielicka urodziła się 6 stycznia 1905 roku w Wilnie w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej jako jedno z kilkorga dzieci. Ukończyła żydowskie gimnazjum, a następnie wyjechała do Warszawy, gdzie rozpoczęła naukę w nowo otwartej Szkole Pielęgniarstwa przy Szpitalu Starozakonnych na Czystem. Ukończyła ją z wyróżnieniem w 1925 roku. Następnie wyjechała do Belgii i Francji, aby poznać tamtejszy system opieki zdrowotnej. Po powrocie szkoliła pielęgniarki w nowo powstałym w 1930 roku Ośrodku Zdrowia przy ul. Świętojerskiej w Warszawie. Była instruktorką, a zarazem pionierką pielęgniarstwa społecznego.

Jeszcze w trakcie nauki wstąpiła do młodzieżowej organizacji socjalistycznej Cukunft, w której poznała Abrahama (Abraszę) Bluma, swojego przyszłego męża, działacza Bundu i późniejszego powstańca w getcie warszawskim. Mieli dwójkę dzieci: Wiktorię (Avivę) (ur. 1932) i Aleksandra (ur. 1936). Rodzina mieszkała przy ul. Mylnej 9.

W sierpniu 1939 roku Blum-Bielicka objęła stanowisko dyrektorki Szkoły Pielęgniarstwa, której była absolwentką. Po wybuchu wojny pozostała w Warszawie. W czasie obrony stolicy razem ze swoimi uczennicami udzielała pierwszej pomocy rannym żołnierzom przebywającym w Szpitalu Starozakonnych na Czystem.

Getto warszawskie

Po likwidacji szkolnictwa Szkoła Pielęgniarstwa była jedną z dwóch placówek edukacyjnych, które mogły działać w getcie oficjalnie. Po utworzeniu getta dotychczasowy gmach szkoły znalazł się poza jego granicami, dlatego też konieczne stało się znalezienie kolejnej siedziby. Nowa lokalizacja znajdowała się przy ul. Mariańskiej 1/Pańskiej 34 (przed wojną mieściła się tam Ubezpieczalnia Społeczna). Zdaniem Blum-Bielickiej, która cały czas pełniła funkcję dyrektorki, był to „jeden z najpiękniejszych budynków w getcie”. W nowym miejscu szkoła zaczęła działać w stycznia 1941 roku.

Latem 1942 roku, w czasie tzw. akcji likwidacyjnej, Szkoła Pielęgniarstwa została ewakuowana. Blum-Bielicka miała nadzieję, że placówka przetrwa. Przekonała Niemców, że pielęgniarki mogą być potrzebne przy zwalczaniu epidemii, co uchroniło je przed wysiedleniem. Udało jej się także wywieźć własne dzieci z Umschlagplatzu. Po likwidacji tzw. małego getta została zalegalizowana jako internat pielęgniarek i przeniesiona na ul. Gęsią 33.

Kiedy rozpoczęła się tzw. styczniowa akcja, ostrzeżona przez podziemny ruch oporu Bielickia-Blum razem z dziećmi i kilkoma pielęgniarkami ukryła się w piwnicy. Następnie udało jej się wyprowadzić Wiktorię i Aleksandra z getta. Wkrótce potem szkoła została zlikwidowana, a większość pielęgniarek zamordowana. Przed wybuchem powstania w getcie również Blum-Bielicka wydostała się na tzw. aryjską stronę. Jej mąż pozostał w getcie, gdzie był jednym z przywódców powstania. Udało mu się wydostać, ale został złapany i zabity.

Cała trójka posługiwała się fałszywymi dokumentami. Aleksander ukrywał się u polskiej rodziny Wandy i Tadeusza Borkowskich na Żoliborzu, a Wiktoria z matką w majątku Rauszerów w Grzegorzewicach pod Ostrowcem Świętokrzyskim. Blum-Bielicka pracowała u nich jako opiekunka syna Wojtka z niepełnosprawnością. Pozostawały tam do początku maja 1944 roku, kiedy to polscy partyzanci napadli na majątek, spalili go i zabili 2 osoby. Pozostałym mieszkańcom udało się uratować i przenieść do Miedzeszyna. Blum-Bielicka w dalszym ciągu zajmowała się dziećmi Rauszerów . Sprowadziła też do siebie syna i razem doczekali wyzwolenia.

Po wojnie

Po zakończeniu wojny w 1945 roku, z ramienia Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, Blum-Bielicka została dyrektorką żydowskiego Domu Dziecka w Otwocku. W 1949 roku po zamknięciu placówki wróciła do Warszawy i objęła stanowisko dyrektorki Szkoły Pielęgniarskiej nr 3 przy ul. Kasprzaka. Dążyła do unowocześniania i podnoszenia poziomu nauczania i wychowania. Kładła wielki nacisk na szkolenie praktyczne.

Rok później, w 1950 roku jej córka wyjechała do Izraela. Blum-Bielicka pozostała z synem w kraju. Należała m.in. do Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych, Komisji Pielęgniarstwa Społecznego, Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego.

W 1965 roku Blum-Bielicka za swoją wieloletnią pracę oraz działalność w czasie wojny została odznaczona Medalem Florence Nightingale, najwyższym odznaczeniem pielęgniarskim.

Gmach Szkoły Pielęgniarstwa, mieszczący się w getcie przy ul. Mariańskiej 1, przetrwał wojnę. Obecnie na jego ścianie znajduje się pamiątkowa tablica z napisem: „W tym budynku w latach 1940–1942 w getcie warszawskim Luba Blum-Bielicka (1905–1973) prowadziła Żydowską Szkołę Pielęgniarek. Za swoje bohaterstwo i poświęcenie została odznaczona Medalem Florence Nightingale przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż”.

Luba Blum-Bielicka zmarła 20 sierpnia 1973 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu żydowskiej przy ul. Okopowej.