Ceirej Syjon

Ceirej Syjon

(hebr. Ceire(j) Cij(j)on = Młodzi [Młodzież] Syjonu), właśc. Cijonistisze Socjalistisze Partaj „Ceirej Cijon” (jid., Syjonistyczna Partia Socjalistyczna „Młodzież Syjonu”) – organizacja syjonistyczna powstała w 1903-1904 na terenie Kongresówki i Galicji. Jej utworzenie wiązało się z kryzysem ruchu syjonistycznego wokół ugandyjskiego planu osiedlenia oraz z pogromem w Kiszyniowie (wiosną 1903). Członkowie organizacji mieli realizować idee socjalistyczne poprzez alij(j)ę, idee chalucowe ( He-Chaluc) oraz pracę nad odrodzeniem języka hebrajskiego. C.S. funkcjonowała jako autonomiczna frakcja w ramach Światowej Organizacji Syjonistycznej (ŚOS), krytykująca tę organizację za podejmowanie jedynie zabiegów dyplomatycznych. Wskazywano na potrzebę zwrócenia się ku robotnikom żydowskim, ale także uwzględnienia w hasłach ruchu syjonistycznego wezwania do walki o poprawę ich bytu. W pierwszych latach C.S. działała bez jasno sprecyzowanego programu; sformułowano go dopiero na konferencji w Kiszyniowie w 1906. Podczas konferencji w Łodzi, w 1910, większość delegatów została aresztowana. I światowa konferencja C.S. odbyła się w Wiedniu w 1913, razem z XI Światowym Kongresem Syjonistycznym. Świat. siedziba ruchu mieściła się w Warszawie. W 1914 do C.S. należało ok. 165 grup z ok. 8 tys. członków. C.S. odegrała dużą rolę przy organizowaniu w Rosji młodzieżowej organizacji syjonistycznej He-Chaluc i grup żydowskiej samoobrony. Organizacja C.S. cieszyła się wpływami w Polsce, na Litwie, Łotwie, Rosji, Palestynie, Rumunii, Niemczech, Wlk. Brytanii, Stanach Zjedn., Ameryce Płd. i RPA. W Polsce najsilniejsza była na terenie byłego zaboru rosyjskiego, przede wszystkim na Wileńszczyźnie. Należeli do niej głównie robotnicy z niewielkich warsztatów rzemieślniczych oraz pracownicy handlu. Program organizacji został ustalony na światowym zjeździe C.S. w Wiedniu w sierpniu 1921; równocześnie obradowała także III Krajowa Konferencja C.S. w Polsce. Określono, że celem ruchu jest stworzenie socjalistycznego państwa żydowskiego w Palestynie, a wcześniej – uzyskanie prawnych gwarancji dla żydowskiej siedziby narodowej w Palestynie, zaś w diasporze – uzyskanie dla Żydów autonomii narodowej. Postanowiono m.in. rozpocząć czynną walkę o urzeczywistnienie idei socjalistycznych i przystąpić do walki o budowę żydowskiego państwa (z funduszy zebranych wśród całego społeczeństwa żydowskiego). Masy robotnicze miały być organizowane w związkach zawodowych i kooperatywach. Na gruncie polskim planowano walczyć o demokratyzację gmin żydowskich i uczynić je bazą autonomii narodowej, oraz tworzyć szkoły socjalistyczne (w Polsce i Palestynie); zakładano szkółki z wykładowym językiem hebrajskim dla dzieci uboższych rzemieślników; organizowano lekcje języka hebrajskiego i wykłady z historii Żydów dla dorosłych. C.S. brała udział w pracach Ligi Pomocy Pracującym w Palestynie, zakładała własne spółdzielnie. Nie tworzono odrębnych organizacji kulturalno-oświatowych, ale współpracowano z innymi organizacjami syjonistycznymi w pracach na rzecz Tarbutu, Keren ha-Jesod, Keren Kaj(j)emet le-Israel, Makabi i He-Chaluc. Oficjalnym organem C.S. był wydawany w Warszawie tyg. „Bafrajung” (jid., Wyzwolenie). W wyborach do sejmu w 1922 C.S. występowała w bloku wyborczym razem z partią Poalej Syjon. Miała swoich delegatów w radach miejskich i gminach. W 1919, na zjeździe kraj. C.S. został uchwalony program socjalistyczny. Odłam, który go nie uznał, w marcu 1920 na konferencji w Pradze, wraz z Ha-Poel Ha-Cair, utworzył partię Hitachdut. Na konferencji w Warszawie w dn. 11-12 III 1923 KC C.S. podjął decyzję o połączeniu z PS-P, a powstała w ten sposób organizacja przyjęła nazwę Zjednoczonej Żydowskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej „Poalej Syjon” w Polsce (jid. Farajnigte Jidisze Socjalistisze Arbeter Partaj „Poalej Cijon” in Pojln). Pomimo formalnego połączenia, delegaci C.S. na zewnątrz występowali pod swoją dawną nazwą. Do najważniejszych działaczy C.S. w Polsce należeli: J.C. Kołtun, N. Szwalbe, J. Wygodzki, dr M. Bekier, J. Rapaport, L. Mundlak, D. Silberman, J. Szwegrow, A. Stein, A.I. Prowalski i R. Stern. (Zob. też Tygel Zelig)