Hitachdut

Hitachdut

(hebr., Związek), właśc. Mifleget ha-Awoda ha-Cij(j)onit „Hitachdut” (hebr.), tj. Syjonistyczna Partia Pracy „Hitachdut” – świecka partia syjonistyczna, dążąca do stworzenia syntezy haseł narodowych i socjalistycznych, opartej na założeniu, że narodowe i społeczne wyzwolenie Żydów jest procesem jednolitym, który winien się dokonać drogą ewolucyjną, a nie rewolucyjną. Realizacja haseł społecznych winna być jednak podporządkowana realizacji haseł narodowych. Celem partii było zbudowanie w Palestynie żydowskiego społeczeństwa w oparciu o kulturę hebrajską. Natomiast odrodzenie życia narodowego w diasporze miało nastąpić poprzez autonomię narodową, produktywizację ludności i krzewienie kultury hebrajskiej. Partia powstała w wyniku rozłamu w organizacji Ceirej Syjon, która na zjeździe kraj. w 1919 uchwaliła program socjalistyczny. Odłam, który nie uznał go, utworzył w Pradze (1920) na światowej konferencji Ha-Poel ha-Cair (hebr., Młody Robotnik) i Ceirej Syjon, nową partię pod nazwą Hitachdut. Na III światowej konferencji H. w Berlinie w 1922 partia przyjęła nazwę Syjonistyczna Partia Pracy „Hitachdut”. Była ona reprezentowana na Światowym Kongresie Syjonistycznym i aktywna w organizacji He-Chaluc; wspierała emigrację Żydów do Palestyny (w szczególności młodych pionierów), popierała ich produktywizację i rozwój języka hebrajskiego. W sierpniu 1932, na kongresie w Gdańsku, centralne komitety światowych organizacji PS-P i H. połączyły się, tworząc Światowe Zjednoczenie Syjonistów-Socjalistów (Ichud Olami). Partia działała m.in. w Polsce, Rumunii, na Litwie i Łotwie. W Polsce jej władze stanowił Krajowy Zjazd delegatów ośrodków prowincjonalnych oraz CK z Sekretariatem; własne centralne komitety posiadały organizacje H. Galicji Zachodniej i Śląska oraz Galicji Wschodniej, a ich przedstawiciele zasiadali w ogólnym CK. Najmniejszą jednostką organizacyjną był oddział prowincjonalny (hebr. snif). Sympatykami i członkami partii była przede wszystkim młodzież pracująca, inteligencja i pracownicy umysłowi. Szczególnie silne były wpływy partii we wschodniej Galicji. Jej działalność koncentrowała się na przysposobieniu zawodowym Żydów, przygotowujących się do emigracji do Palestyny. H. należała do Ligi Pomocy Pracującym w Palestynie. W styczniu 1933 organizacja ta i PS-P w Galicji Wschodniej połączyły się, tworząc Zjednoczoną Partię Syjonistyczno-Socjalistyczną „Hitachdut-Poalej Syjon”, występującą pod nazwą Zjednoczona Partia „Hitachdut-Poalej Syjon”. Niektóre organizacje H. na innych obszarach przyłączyły się do PS-P, ale zasadniczo obie partie zachowały odrębność. Czołowymi działaczami H. w Polsce byli: Hersz Luzer Heller, K. Schwarz i A. Silberschein. Po zakończeniu II wojny światowej partia wznowiła legalną działalność pn. „Hitachdut” – Żydowska Syjonistyczno-Socjalistyczna Partia Pracy; liczyła jednak tylko ok. 500 członków (głównie z kręgów inteligenckich). KC partii znajdował się w Łodzi. Związane z nią były organizacje młodzieżowe Gordonia i Nocham. H. wiązała przyszłość Żydów jedynie z Palestyną, gdzie – z pomocą Wielkiej Brytanii – miało powstać żydowskie państwo. 17 VII 1947, w wyniku narastających wewnętrznych konfliktów programowych, prawe skrzydło PS-P połączyło się z H., tworząc Żydowską Syjonistyczno-Socjalistyczną Partię Robotniczą „Poalej Syjon-Hitachdut” w Polsce. Na jej czele stanął Józef Sack. W partii dominowały wpływy PS-P. Ostatecznie została zlikwidowana decyzją MAP w grudniu 1949. (Zob. też: Lewinson Abraham; Tartakower Arie)