antysyjonizm

antysyjonizm

określenie postaw wrogich wobec syjonizmu. W środowiskach żydowskich podłożem a. jest najczęściej brak zgody na ideologiczne podstawy syjonizmu. Dla niektórych kręgów ortodoksyjnych jest on świeckim ruchem politycznym, odrzucającym oczekiwanie na przyjście Mesjasza, który przygarnie wszystkich wygnańców. Część środowisk związanych z judaizmem reformowanym widzi w nim przeszkodę w realizacji uniwersalnej misji, nałożonej na Żydów przez ich religię, oraz protestuje przeciw wszelkim nacjonalistycznym interpretacjom mesjanizmu („materialistyczny mesjanizm”). A. wśród Żydów ma także podłoże w innych wizjach przyszłości narodu żydowskiego (zwalczany był np. przez asymilatorów, fołkistów i Bund), jak również rozwoju jego kultury (zwalczany np. przez jidyszystów lub kręgi ortodoksyjne). Początki a. sięgają zarania syjonizmu (np. kontrowersje wokół ruchu Miłośników Syjonu oraz tzw. protest rabinów, wystosowany przez Komitet Stowarzyszenia Rabinów w Niemczech w czasie I Światowego Kongresu Syjonistycznego, 1897). Sukcesy ruchu syjonistycznego, a później tragedia Holokaustu i powstanie państwa Izrael, skłoniły większość środowisk żydowskich do rewizji postaw antysyjonistycznych lub przynajmniej do akceptacji państwa żydowskiego. W środowiskach nieżydowskich a. przyjmuje najczęściej formę wrogości wobec syjonizmu, jako ruchu politycznego. Postrzegano go m.in. jako: działania skierowane przeciwko asymilacji, oraz podsycanie „separatyzmu żydowskiego”, przynoszące szkody krajom, w których istniały skupiska żydowskie; jako wojowniczy ruch nacjonalistyczny, sprzyjający powstawaniu konfliktów etnicznych, w tym także w Palestynie itp. W Związku Radzieckim syjonizm był zwalczany przez Jewsekcję (1918-1930) partii komunistycznej, przede wszystkim jako ruch narodowy, sprzeczny z ideami internacjonalistycznej rewolucji światowej, choć w stosunku wobec niego obecne też były wątki antysemickie. Jako przeciwwagę dla idei tworzenia państwa żydowskiego potraktowano założenie tam autonomicznego okręgu żydowskiego Birobidżan. Po II wojnie światowej, władze radzieckie dostrzegły w powstaniu państwa żydowskiego szansę neutralizacji wpływów brytyjskich oraz zachodnich na Bl. Wschodzie. Kiedy rachuby te okazały się płonne, zajęły wrogie wobec Izraela stanowisko, a syjonizm uznały za nowoczesną formę „wszechświatowego spisku żydowskiego”. W obozie tzw. państw socjalistycznych często hasła a. bywały przykrywką dla działań antysemickich (np. w Polsce w 1968; Marzec '68). Ukoronowaniem tej polityki było uchwalenie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1975 rezolucji potępiającej syjonizm, jako formę rasizmu. Jej inicjatorami były państwa arabskie i należące do bloku radzieckiego (w tym Polska).