Lemberger Togbłat

„Lemberger Togbłat”

(jid., Dziennik Lwowski) – obiegowo funkcjonująca nazwa lwowskiego dziennika, wydawanego w języku jid. w 1904-1939. Początkowo ukazywał się jako „Togbłat” (Dziennik). Był to pierwszy tego rodzaju periodyk w monarchii habsburskiej; ukazywał się od 30 III 1904; został założony przez G. Badera. Duże zasługi dla jego rozwoju położył G. Zipper, jego wydawca od 1906, umacniając rynkową pozycję gazety, dzięki wykupieniu konkurencyjnego wydawnictwa „Najes Lemberger Togbłat” (jid., Nowy Dziennik Lwowski). Pismo, związane z orientacją syjonistyczną, odegrało dużą rolę w kształtowaniu się ugrupowania Jung Galicje i tzw. neoromantyzmu galicyjskiego, bowiem jego redaktor literacki, M. Chmielnicki, otwarł łamy gazety przed młodymi twórcami. Od 1926 kontynuacja dziennika kilkakrotnie zmieniała nazwę (często też nazywano ją obiegowym mianem „Der Morgn” [Poranek]): od 1926 – „Der Naje Togbłat – Morgn”; od 2 II 1931 – „Der Morgn”; od października 1931 – „Lemberger Togbłat”; od lipca 1932 – „Der Najer Morgn” (t. 1-8; ostatni nr z 28 VIII 1939). Pismo wydawane było przez M. Ringla, a od 1931 przez E. Schmoraka. Funkcje redaktora naczelnego pełnili w nim kolejno: M. Kleinman, M. Frostig, A. Insler. Od 1936 redaktorem i wydawcą był Mordechaj Rabinowicz. „L.T.” był dziennikiem informacyjnym, poświęcającym – obok wydarzeń społeczno-politycznych – osobne rubryki wydarzeniom w Palestynie oraz społeczności żydowskiej w Polsce i za granicą. Poza tym prowadzono w nim dział literacki, w którym publikowano utwory współczesnych pisarzy, tworzących w języku jid. (fragmenty powieści, poezje), jak również krytyki literackie i teatralne. Z pismem współpracowało spore grono publicystów i działaczy, związanych bądź sympatyzujących z ruchem syjonistycznym (syjonizm), między innymi: M.A. Hartglas(s), E.F. Rotenstreich, D. Schreiber, E. Sommerstein, H. Rosmarin, Anzelm Halpern, Natan Melzer, D. Malz, B. Singer, Benedykt Rosenzweig, D. Vigel i inni. W 1928 ukazały się dwa numery specjalne w języku polskim. Dziennik ten miał również dodatek „Stanisławower Morgn” (jidysz, Stanisławowski Poranek), ukazujący się w 1934 w Stanisławowie.