Ezaw

Ezaw

(hebr. Esaw = owłosiony, czerwonawy; jid. Ejsew); Edom (od hebr. adom = czerwony) – według tradycji biblijnej (Rdz 25,25), syn Izaaka i Rebeki, starszy bliźniaczy brat Jakuba i jego rywal w walce o pierwszeństwo, a więc i władzę; zręczny myśliwy; protoplasta Edomitów. Zwaśniony z Jakubem, który podstępnie zdobył błogosławieństwo ojca (Rdz 25,29-34; 27,1-45), wybaczył mu ów występek. Zgodnie z owym błogosławieństwem, młodszy brat miał zdominować starszego, ale wojna między nimi miała trwać wiecznie. Bracia symbolizują dwie kultury; Jakub – pasterską, E. – myśliwską, oraz dwa narody – Izrael i Edom. W hag(g)adzie E. zamieszkujący krainę Seir nie cieszy się zbyt wielkim szacunkiem, podkreślana jest jednak jego wielka miłość do ojca i okazana bratu wielkoduszność. Niekiedy o Hamanie mówiono, jako o potomku Ezawa. Mistycy często uważali E. za przedstawiciela tzw. drugiej strony ( sitra achra). Od czasu Heroda Idumejczyka (Idumea jest inną nazwą domeny E. – Edomu), który sprawował władzę z nadania rzym., E. był symbolem Rzymu, a później chrześcijaństwa. W tradycji żydowskiej utożsamiany był z Samaelem, reprezentującym siły wrogie ludowi Bożemu, oraz z poganinem, tj. nie-Żydem. Podobnie traktował go Sabataj Cwi, który zapowiadał zemstę na E. za pogromy Chmielnickiego ( Chmielnickiego powstanie). To właśnie konieczność walki z E. miała zmusić Sabataja i jego najbliższych zwolenników do zawarcia czasowego sojuszu z Izmaelem i przejścia na islam. W pismach sabataist. E. jest rywalem Mesjasza w walce o władzę nad światem. Wątek zbawienia, jako wydziedziczenia E. przez Jakuba przewija się często w wykładach J. Franka. Symbolika E. jest tam jednak dwuznaczna. Z jednej strony uosabia on katolicyzm, nazywany dat ha-kadosz szel Edom (hebr., święta religia Edomu), z drugiej zaś jest „Wielkim Bratem, który stoi przed Bogiem”. W tej ostatniej roli przypomina raczej Anioła Oblicza. Rolę Samaela przejmuje wtedy Laban. E., jako brat Mesjasza, reprezentuje niepoznawalnego Boga w wyższym świecie duchowych emanacji, oddzielonym od świata materialnego mistyczną zasłoną (hebr. wilon). Przebycie tej zasłony i pojednanie braci będzie równoznaczne ze zjednoczeniem obu światów i ze zbawieniem. Ostatecznym aktem zbawczego procesu będzie połączenie się E. z jego oblubienicą Szechiną, więzioną na Jasnej Górze. Frank powoływał się na obietnicę, jaką biblijny Jakub złożył E., że odwiedzi go w rodowej siedzibie (Rdz 33,14). Ponieważ Biblia nigdzie nie wspomina, by obietnicy tej dopełnił, Frank wyciągnął stąd wniosek, że musi to uczynić on sam, jako Drugi Jakub. (Zob. też ezawowe szaty)