Dawid

Dawid

(hebr., umiłowany) – według tradycji biblijnej, drugi (po Saulu) król Izraela, który panował od ok. 1004 do 965 p.n.e.; najmłodszy syn Jessego (1 Sm 16,11-12); jedna z najważniejszych postaci w tradycji żydowskiej; jego imię w BH występuje 1050 razy. Pochodził z Be(j)t Lechem, znajdującego się na ziemiach pokolenia Judy. Uchodził za znakomitego pieśniarza i poetę. Na dwór królewski trafił – według jednej wersji przekazu – dzięki swej pięknej grze na cytrze, według innej – dzięki zwycięstwu nad olbrzymem Goliatem. Przez długie lata starzejący się Saul obawiał się popularności i sławy D.; kilkakrotnie podejmował nawet próbę zamordowania go. D. zmuszony był kryć się przez monarchą na pustyni, a potem u Filistynów. Pomimo że Iszbaal, syn Saula, rościł pretensje do sukcesji po ojcu, to na króla Judy wybrano D. Nie był on przywódcą plemiennym, bowiem jego władza rozciągała się na obszary zamieszkane przez różne, pod względem plemiennym, ludy (Symeonici, Kalebici, Kenici i in.; 1 Sm 27,10; 30,14). Po śmierci Iszbaala, na uroczystym zgromadzeniu w Hebronie, D. obwołano królem całego Izraela (2 Sm 5,1-3), nadal jednak istniało ugrupowanie niechętnych mu Saulidów. D. obejmując tron miał 30 lat. Po zdobyciu na Jebusytach Jerozolimy, zwanej później Miastem Dawidowym, otoczył ją murami i uczynił centrum religijnym i politycznym (wcześniej, przez 7 lat, sprawował władzę w Hebronie), a Izrael – mocarstwem, jednocząc rozproszone dotychczas dwanaście plemion w jeden organizm państwowy (por. Dwanaście Plemion Izraelskich); zbudował aparat administracyjny, umożliwiający sprawowanie władzy i prężne funkcjonowanie państwa, wprowadził zmiany w organizacji wojsk, m.in. tworząc osobistą gwardię, będącą rodzajem nacz. rady wojskowej. Wraz z upływem lat, poszerzył granice kraju, przyłączając doń ziemie Filistynów, Moabitów, Am(m)onitów i Edomitów; do jego imperium należała też płn. i środk. Syria; sprawował także pewną kontrolę nad płn.-wsch. terenami, zamieszkanymi przez plemiona aramejskie. W tradycji judaistycznej panowanie D. uważane jest za złoty wiek Izraela. Królowi temu przypisuje się: opracowanie planów Świątyni Jerozolimskiej, którą potem wzniósł jego syn Salomon; ustalenie zasad wykonywania muzyki świątynnej; napisanie: a) lamentacji po śmierci Saula, Jonatana i Awnera (2 Sm 1,19-27; 3,33-34; 22,2-51); b) tzw. Testamentu Dawida (2 Sm 23,2-7); c) 73 Psalmów (które w istocie pochodzą z późniejszego okresu). Zgodnie z tą tradycją, dzięki Przymierzu, jakie Bóg zawarł z D., jego potomkowie mieli zapewnioną sukcesję (sprawowali rządy przez cztery stulecia, aż do czasów niewoli babilońskiej). O dziejach panowania D. opowiadają niektóre księgi biblijne (2 Sm 5-24; 1 Krl 1; 2,1-11 i 1 Krn 11-29). Oczekiwanego Mesjasza Żydzi określają mianem Syna Dawidowego, bowiem zgodnie z przepowiednią proroka Natana (2 Sm 7,11-16) ma on pochodzić z rodu D., ale jego ojcem będzie Bóg. Król D. (w aszk. tradycji zw. Dowid Hamejłech) jest bohaterem wielu legend i hag(g)ad. Jego imię przywoływane jest często w modlitwach i błogosławieństwach. Uważa się, iż jest on jednym z siedmiu gości ( Uszpizin), odwiedzających wiernych w święto Sukot. W Jerozolimie na górze Syjon znajduje się jego grób; przez wieki stanowił on cel pielgrzymek Żydów, pochodzących z krajów wschodnich. (Zob. też Melaw(w)e Malka)