Friedman(n) Ber (Beruniu; Dow) z Leowa

Friedman(n) Ber (Beruniu; Dow) z Leowa

(1827 Różyn – 1876 Sadagóra) – cadyk, reprezentant sadagórskiej dynastii cadyków; czwarty syn Izraela F. z Różyna. Był kolejno cadykiem w Huşi (Rumunia), Seuleni (Ukraina) i Leowie (Rumunia). Początkowo jego zwolennicy uważali go za jednego z Trzydziestu Sześciu Sprawiedliwych. Wbrew rodzinnej tradycji, nauczał nie tylko po trzecim sobotnim posiłku (szales szudes), ale też w dni powszednie. Ok. 1866, pod wpływem zmęczenia pełnieniem publicznej funkcji cadyka bądź depresji, zaczął przeżywać kryzys duchowy. W 1868 ostatecznie odmówił wzięcia udziału w obchodach święta Jom Kipur. Został uprowadzony przez swe otoczenie do Sadagóry, gdzie umieszczono go w „areszcie domowym” na dworze brata, Abrahama Jaakowa F. z Sadagóry. Za sprawą donosu maskili z Czerniowiec został zeń uwolniony. Zamieszkał u jednego z nich. Zaczął używać imienia Bernhard i wieść życie „zeświecczonego postępowca”. Chasydzi interpretowali te wydarzenia jako część misji mesjanistycznej, na podobieństwo losów Sabataja Cwi. Dopiero list otwarty F., opublikowany w 1869 w piśmie „Ha-Mag(g)id”, obwieszczający jego przejście do obozu haskali (wyraźnie podyktowany przez jego nowych mocodawców), doprowadził do zmiany tych zapatrywań. Równocześnie maskile czerniowieccy stracili zainteresowanie dla swego „podopiecznego”. W tej sytuacji przeciw dynastii sadagórskiej zdecydował się wystąpić z formalnym potępieniem Ch. ben. A.L Halberstam(m), cadyk z Sącza. Dotyczyło ono nie tylko sprawy F., ale całego rodu i jego kwalifikacji religijno-moralnych. Dynastia sadagórska sama nie zajęła stanowiska, ale poprzez swych zwolenników i popleczników wśród rabinów próbowała kontratakować (pozyskując sojuszników m.in. na Wołyniu, a nawet w Palestynie), doprowadzając do wzajemnego obłożenia się klątwą (cherem). W marcu 1869 udało się też sprowadzić F. do Sadagóry. Przedłużającą się konfrontację częściowo załagodził wydrukowany i kolportowany przez sadagórską dynastię drugi manifest F., w którym kajał się i przypisywał całą sprawę zaburzeniom emocjonalnym, związanym ze śmiercią bliskiego krewnego. Echa konfliktu odeszły w zapomnienie wraz ze śmiercią jego głównych uczestników: Ch. ben A.L. Halberstamma (1876); Bera F. (1876) oraz Abrahama Jaakowa z Sadagóry. (1883).