autopsja i sekcja zwłok

autopsja i sekcja zwłok

działania medyczne, objęte od czasów biblijnych żydowskim prawem religijnym. Wynikało ono przede wszystkim ze stwierdzenia, iż człowiek został stworzony „na obraz Boży” (Rdz 1,27), oraz z wersu zawartego w Księdze Powtórzonego Prawa (21,22-23). Na ich podstawie żydowskie prawo religijne nakazywało poszanowanie zwłok. Obejmowało kompletnym zakazem fizyczne oszpecanie i pohańbianie ciał ludzkich (hebr. niw(w)ul ha-met) oraz czerpanie z nich zysku w jakiejkolwiek formie. Choć w Talmudzie odnaleźć można informacje o kilku eksperymentach anatomicznych, to jednak wspomniane prawa są w nim jednoznacznie potwierdzone. W literaturze rabinicznej problem ten pojawił się dopiero w 1737 w responsie J.I. Emdena, który zakazał żydowskim studentom medycyny uczestniczenia w a. i s.z., ze względu na wspomniany zakaz czerpania korzyści. E. ben J. Landau w swym responsie zezwolił na przeprowadzanie autopsji dla ratowania życia ( pikuach nefesz), gdy jej wyniki mogą przynieść pomoc innym chorym, zagrożonym śmiercią. Od tego czasu autopsja stała się przedmiotem wielu responsów. Także w Polsce w okresie międzywojennym sprawa ta budziła kontrowersje, m.in. dlatego, iż władze niektórych uczelni próbowały nie dopuszczać żydowskich studentów do zajęć w prosektoriach, albowiem nie były do nich dostarczane zwłoki Żydów. Społeczność ortodoksyjna starała się jednak wszelkimi sposobami chronić zmarłych przed a. i s.z. Na przepisy Prawa nakładało się popularne przekonanie, iż zmarli poddani a. i s.z. nie będą mogli zmartwychwstać (por. tchij(j)at ha-metim). Obecnie większość rabinów podchodzi do tego zagadnienia łagodniej, uznając możliwość autopsji post mortem w ograniczonej formie, ze względu na obowiązywanie wymogu nieoszpecania zwłok. Kiedy na UH otwarto wydział medycyny, sprawa a. i s.z. wzbudziła liczne kontrowersje, nawet po wyrażeniu na nią – pod pewnymi warunkami – zgody przez Naczelny Rabinat. (Por. nieśmiertelność)