Horowic (Hurwitz) Jaakow Icchak ha-Lewi z Lublina

Horowic (Hurwitz) Jaakow Icchak ha-Lewi z Lublina

Jaakow Icchak z Lublina, zw. Jasnowidzem (Widzącym) z Lublina (hebr. Ha-Choze mi-Lublin), albo Lublinerem (1745 Józefów k. Lublina – ok. 1815 Lublin) – jeden z najwybitniejszych cadyków trzeciej generacji; uczeń S.Sz. Horowica z Nikolsburga, Dow Bera z Międzyrzecza, Lewiego Icchaka ben Meira z Berdyczowa i Elimelecha z Leżajska. Jeszcze za życia tego ostatniego stworzył własną grupę chas., co było dotąd uznawane w chasydyzmie za niedopuszczalne (por. chasydyzm polski). Przyczyną tego buntu prawdopodobnie był antynomizm Elimelecha, a zwłaszcza jego idea „uświęcania grzechu”. W odpowiedzi na to, Elimelech obłożył klątwą wszystkich chasydów, którzy uznali H. za cadyka. Początkowo H. działał w Łańcucie i Rozwadowie, w latach 90. XVIII w. przeniósł się do Czechowa (przedmieścia Lublina), a później do samego Lublina. Cieszył się ogromną sławą jako cadyk i cudotwórca. Nie założył dynastii, ale większość znanych cadyków Królestwa Polskiego i Galicji z 1. poł. XIX w. była jego uczniami. Nazywano go Jasnowidzem głównie z tego powodu, że odsłaniał genealogię duszy, tzn. jej poprzednie wcielenia. Podkreślał praktyczne zadania cadyka, który powinien skupiać się na rozwiązywaniu, często magicznymi środkami, konkretnych problemów swoich „dzieci”, czyli swojego obozu chasydów. Dążenie do duchowej doskonałości i mistyczna kontemplacja zeszły na drugi plan. Na tym tle doszło wśród uczniów H. do ostrych konfliktów. Wielu było niezadowolonych z panującej na dworze H. atmosfery „praktycznego cadykizmu”. Doszło do buntu, na czele którego stanął najwybitniejszy uczeń H. – Jaakow Icchak ben Aszer z Przysuchy, który sprzeciwiał się stosowaniu magicznych środków dla podniesienia materialnych warunków życia. Stanowisko takie reprezentowała założona później przez niego chasydzka szkoła z Przysuchy i Kocka. Wedle tradycji chasydzkiej, H. – wraz z kilkoma innymi cadykami, m.in. z przeciwnikiem Napoleona – I.I. Hofsteinem z Kozienic i zwolennikiem Napoleona – Menachemem Mendlem z Rymanowa – chciał przekształcić drogą mistycznych działań wojny napoleońskie w wojnę Goga i Magoga, która – zgodnie z tradycją – miała poprzedzić nadejście Mesjasza. W wyniku tej nieudanej próby „przyspieszenia końca” wszyscy trzej zmarli w tym samym roku. (Na starym cmentarzu żydowskim w Lublinie, przy ul. Siennej, zachował się nagrobek H.; pod macewą chasydzi odwiedzający to miejsce składają kwitłech i palą świeczki.)