parochet

parochet (hebr.; jid. porojches) – w synagodze bogato zdobiona zasłona na aron (ha-)kodesz. Geneza zwyczaju zawieszania p. sięga czasów biblijnych i odwołuje się do nakazów Bożych, odnoszących się do urządzenia Pierwszego Przybytku. Używany współcześnie p. jest odpowiednikiem zasłony, która w Namiocie Spotkania (a potem w Świątyni Jerozolimskiej), oddzielała miejsce Święte (hebr. Kodesz) od Najświętszego ( Święte Świętych), gdzie stała Arka Przymierza (Wj 26,31-34; 2 Krn 3,14). Kryła ona przed oczyma [więcej...]

Polski Słownik Judaistyczny - wersja Beta

Szanowni Państwo!

Udostępniliśmy Polski Słownik Judaistyczny w Portalu Delet.

Jest to wersja testowa (beta), w związku z czym na stronie mogą pojawić się błędy.

Zachęcamy do korzystania.

 

Cukunft

Cukunft (jid., Przyszłość), właśc. Jugent(Jugnt) -Bund „„Cukunft” (jid., Związek Młodzieżowy „Przyszłość”); Żydowska Młodzież Robotnicza „Przyszłość” – organizacja młodzieżowa związana z Bundem, działająca w Polsce na szerszą skalę od 1919. Pierwsze grupy młodzieży, określające się jako „Mały Bund” zaczęły powstawać na początku XX w. na Białorusi, we Włocławku i w Lublinie (jako „Pomoc Bundu”). C. ukształtował się ideologicznie i organizacyjnie w 1916. Prowadził szeroką działalność kulturalno-oświatową [więcej...]

kibuc

kibuc (hebr., zebranie, zgromadzenie) – określenie używane w kilku znaczeniach, które wiążą się z działaniem kolektywnym; 1. osiedle w Palestynie bądź w Izraelu, stanowiące społeczność kolektywnie dzielącą własność środków produkcji oraz odpowiedzialność za zaspakajanie potrzeb wspólnoty i jej członków wraz z rodzinami; początkowo było wyłącznie farmą rolniczą, później coraz częściej łączyło produkcję rolną i przemysłową. Pojęcie k. jest używane zamiennie z terminem kwuca (l.mn. kwucot, hebr., grupa, [więcej...]

haskala

haskala (hebr., edukacja, nauczanie, erudycja, oświecenie; jid. haskole) – nurt w kulturze żydowskiej rozwijający się w Europie od lat 80. XVIII w., powstały pod wpływem oddziaływania haseł oświecenia w krajach europejskich, jak również szeroko rozumianych tradycji nurtu racjonalistycznego w filozofii żydowskiej, począwszy od Majmonidesa i jego zwolenników. Już w latach 40. XVIII w. zaczęły się pojawiać wybitne jednostki, będące jego protagonistami, w tym wielu Żydów pochodzących z terenów [więcej...]

Emanuel Ringelblum

pseud. Menachem (1900 Buczacz – 1944 Warszawa) – historyk, organizator Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego [Czytaj Dalej...]

Rosz ha-Szana

Rosz ha-Szana Rosz ha-Szana (hebr., Początek Roku; jid. Roszeszone) – 1. święto Nowego Roku, zw. też w Polsce Świętem Trąbek, Trąbkami – obchodzone pierwszego i drugiego dnia tiszri, będące początkiem Jamim Noraim, które kończą się w dniu Jom Kipur. Pierwotnie, tzn. w BH święto to określano jako Zichron Terua (hebr., Upamiętnienie Dęcia w Szofar) oraz Jom Terua (hebr., Dzień Dęcia w Szofar). Nazwa R. ha-Sz. pojawia się dopiero w Misznie, gdzie wyliczono cztery daty w kalendarzu żydowskim, będące pierwszym [więcej...]

Wielka Synagoga na Tłomackiem w Warszawie

Wielka Synagoga na Tłomackiem w Warszawie główna synagoga postępowa (reformowana) w Warszawie. Jej geneza sięga 1806, gdy grupa zwolenników haskali, związanych od końca XVIII w. z synagogą Izaaka Flataua przy ul. Daniłowiczowskiej (zw. „niemiecką”), postanowiła ją utrzymać po śmierci założyciela. W 1843-1849 został wzniesiony, a potem rozszerzony, jej budynek w tymże miejscu. Od 1859 wygłaszano w niej kazania w języku polskim (por. Jastrow Markus), co stanowiło zamknięcie procesu polonizacji ugrupownia tzw. postępowców w Warszawie. W [więcej...]

[[tag]]
[[ searchIndexLetter ]]
szukasz
[[searchWord]]
[[parentCategories[0].categoryname]]
[[childCat.categoryname]]
[[childCat2.categoryname]]
Typ dokumentu:
[[docTypeName]]

haseł: [[resultNumer]]
haseł: BRAK
[[article.mainPhoto.description]]
Hasło:

[[article.title]]


WAŻNE DATY:
spis treści:
  1. [[paragraph.paragrTitle]]
  2. Przypisy
  3. Powiązane treści
  4. Bibliografia

tagi:
[[tag.value]],
[[category.categoryname]]
[ [[result.title.charAt(0).toUpperCase()]] ]
[[result.title]] [więcej...]
nie znaleziono wyników
nie znaleziono wyników dla zaczynających się od [[char]] lub
nie znaleziono wyników dla zaczynających się od cyfr
nie znaleziono wyników dla zapytania: "[[searchWord]]"
nie znaleziono wyników dla wybranego zestawu tagów
nie znaleziono wyników dla wybranych kategorii
i typu hasła [[docTypeName]]
[[article.title]]
[[article.shortVersion]]

[[$index + 1]]. [[paragraph.paragrTitle]]
[zwiń] [rozwiń]
[[photodescription]]
Przypisy
[zwiń] [rozwiń]
Powiązane treści
[zwiń] [rozwiń]
Bibliografia
[zwiń] [rozwiń]
Autor: [[article.author]]

Frakcja Polskiej Partii Robotniczej przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich

"Frakcja Polskiej Partii Robotniczej (PPR, później PZPR) przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich (CKŻP)"

zw. też Frakcją Żydowską PPR – jedyna tego typu organizacja PPR, działająca wyłącznie w środowisku żydowskim. Zmierzała do maksymalnego ograniczenia emigracji i odbudowania jak największego osiedla żydowskiego w Polsce, oraz do zmiany struktury społeczno-zawodowej ludności żydowskiej, poprzez jej produktywizację, w celu łatwiejszego wtopienia się w środowisko polskie. Na jej czele stali: G. Smolar i D. Sfard. Początkowo wpływy PPR wśród Żydów były ograniczone (w opozycji do komunistów pozostawały głównie partie syjonistyczne, zwłaszcza Ichud i PS-L, oraz – częściowo – Bund). Do końca 1946 zwerbowano zaledwie 4 tys. członków, głównie dawnych działaczy KPP i KZMP. Od lutego 1946 ukazywało się w Łodzi w języku jidisz pismo Frakcji pt. „Fołks Sztyme – Głos Ludu”. Powolna lecz systematyczna stabilizacja życia sprzyjała jednak wzmacnianiu jej pozycji. W maju 1947 F.PPR przy CKŻP liczyła ok. 7 tys. członków. Wielu Żydów – członków PPR – zajmowało kierownicze stanowiska w komitetach wojewódzkich CKŻP i podległych im placówkach. CKŻP od początku stanowił podstawę działania Frakcji w środowisku żydowskim. We wszystkich jego placówkach i innych żydowskich organizacjach tworzono podstawowe organizacje partyjne. Członkowie PPR opiekowali się większością wydziałów CKŻP (a także ORT-emTOZ-em). F.PPR przy CKŻP nie miała własnej organizacji młodzieżowej, a tylko nieliczni członkowie należeli do ZWM. Członkami PPR byli głównie robotnicy ze spółdzielni żydowskiej i urzędnicy z instytucji CKŻP. Tylko na Dolnym i Górnym Śląsku do PPR należeli żydowscy robotnicy wielkoprzemysłowi. Pozycję F.PPR przy CKŻP wspierał Komisariat Rządu dla Spraw Produktywizacji Ludności Żydowskiej w Polsce. F.PPR przy CKŻP zajmowała szczególne miejsce w strukturze organizacyjnej partii, podporządkowana była bowiem bezpośrednio KC. Pozostawiono jej dużą swobodę działań w środowisku żydowskim; jednak jej działacze nie zawsze byli informowani o posunięciach władz, dotyczących nawet bardzo istotnych spraw żydowskich (np. o umożliwieniu masowej emigracji Żydów z Polski w lipcu 1946 i możliwości optowania za obywatelstwem państwa Izrael we wrześniu 1949). W 1948, na wezwanie KC PPR, F.PPR przy CKŻP została zreorganizowana. Zlikwidowano komitety PPR przy wojewódzkich komitetach żydowskich, zaś podległe im organizacje podporządkowano właściwym komitetom terenowym PPR. Po III Plenum KC PZPR (11–13 XI 1949) działacze F.PPR przy CKŻP podjęli kampanię walki z syjonistami. Atakowano szkolnictwo syjonistyczne i pomoc w emigracji Żydów z Polski. W 1949 PZPR rozpoczęła akcję wyborczą na Ogólnokrajowy Zjazd Delegatów Komitetów Żydowskich i Instytucji Społecznych, pod hasłem rozszerzenia bazy społecznych komitetów żydowskich. Na delegatów wybrano w większości członków PZPR z dużych skupisk przemysłowych. Kierowali oni organizacją i przebiegiem Zjazdu (26–27 II 1949). Wedle uchwalonych wówczas wytycznych, żydowskie komitety i ich organizacje miały służyć budowie socjalizmu w Polsce i stać się „transmisją PZPR dla budowy socjalizmu”. Po Zjeździe pozostałe stanowiska w komitetach objęli członkowie PZPR. Dokonano też zmiany przewodniczącego CKŻP; miejsce A. Bermana zajął komunista, G. Smolar. Działacze PZPR, za pośrednictwem aparatu komitetów żydowskich, prowadzili kampanię propagandową przeciwko wyjazdowi z Polski w okresie optowania za obywatelstwem państwa Izrael (31 IX 1949 – 31 XII 1950). W styczniu 1949 powstały organizacje jednoczące BundF.PPR przy CKŻP pod auspicjami KC PZPR.

Encyklopedia Getta Warszawy

Prezentujemy Polski Słownik Judaistyczny (PSJ) w nowej, odświeżonej formie.  

PSJ umożliwia szybki i wygodny dostęp do blisko czterech tysięcy haseł dotyczących kultury i historii Żydów polskich. Słownik przybliża użytkownikom takie zagadnienia jak religia, nauka, obyczaje, sztuka, polityka, życie codzienne i gospodarcze. Bardzo ważną i dużą część słownika stanowią biogramy najwybitniejszych przedstawicieli świata kultury żydowskiej oraz polsko-żydowskiej. PSJ stanowi idealny punkt wyjścia do dalszych poszukiwań i badan nad kulturą żydowską. Stanowi także przydatne narzędzie dla wszystkich zajmujących się działalnością edukacyjną i kulturalną.  

Polski Słownik Judaistyczny powstał jako praca zbiorowa pod. red. Zofii Borzymińskiej i Rafała Żebrowskiego. 

Projekt będzie stopniowo rozwijany we współpracy ze specjalistami i pracownikami Żydowskiego Instytutu Historycznego. Powstałe nowe hasła słownikowe zostaną zaktualizowane w oparciu o najnowsze badania i stan wiedzy. Wybrane zagadnienia zostaną uzupełnione o materiały wizualne oraz linki do plików źródłowych.  

Przypomnij

[[error]]

To pole jest wymagane.
Nazwa użytkownika musi mieć najwyżej 30 znaków.
Nazwa użytkownika musi mieć co najmniej 2 znaki.
[[error]]
To pole jest wymagane.
[[error]]
To pole jest wymagane.
Adresy różnią się od siebie.
To pole jest wymagane.
Hasło musi zawierać co najmniej 6 znaków, w tym małą literę, wielką literę oraz cyfrę.
To pole jest wymagane.
Hasła różnią się od siebie.
Rok urodzenia musi składać się z 4 cyfr.
Nieprawidłowy rok urodzenia
[[error]]

Pola oznaczone * są obowiązkowe. Klikając przycisk „załóż konto”, akceptujesz nasz Regulamin oraz potwierdzasz zapoznanie się z Zasadami dotyczącymi danych, w tym z Zasadami stosowania plików cookie.

Dziękujemy za założenie konta w portalu Delet. Aby w pełni korzystać z możliwości portalu, musisz aktywować konto. Na podany adres email został wysłany link aktywacyjny. Jeśli nie dostałeś linka aktywacyjnego, zobacz, co możesz zrobić w FAQ.

Twoje konto w portalu Delet nie jest jeszcze aktywne, kliknij w link aktywacyjny w przesłanym emailu (jeśli nie otrzymałeś maila aktywacyjnego w ciągu godziny, sprawdź folder spam) lub wyślij mail aktywacyjny ponownie. W razie problemów skontaktuj się z administratorem.

Zbyt wiele razy został wpisany niepoprawny mail lub hasło.
Kolejną próbę będzie można podjąć za 5 minut.

Twoje konto zostało aktywowane!

To pole jest wymagane.

Na twój podany przy rejestracji adres email zostanie przesłany link umożlwiający zmianę hasła.

To pole jest wymagane.
Hasło musi zawierać co najmniej 6 znaków, w tym małą literę, wielką literę oraz cyfrę.
To pole jest wymagane.
Hasła różnią się od siebie.

Twoje hasło zostało zmienione.

Nie udało się zmienić hasła.

[[error]]

Nowy zbiór

To pole jest wymagane.
Opis może mieć najwyżej 200 znaków.
Opis musi mieć co najmniej 2 znaki.
POL ENG

Pola oznaczone * są obowiązkowe.

[[infoContent]]