esseńczycy

esseńczycy

na wpół monastyczna sekta w łonie judaizmu, istniejąca w Palestynie (być może również w diasporze) najprawdopodobniej od poł. II w. p.n.e. do I w. n.e. (por. asydejczycy), której nazwa nie pojawia się w NT, ani w Talmudzie; etymologia jej nazwy nie jest rozstrzygnięta; obecnie przeważa pogląd, że wywodzi się ona z próby oddania w języku greckim hebrajskiego pojęcia „ chasidim” bądź od syr. chasja = pobożny. Wiadomości o e. pochodzą głównie od Józefa Flawiusza, Filona z Aleksandrii oraz Pliniusza Starszego i Hipolita, zwanego Rzymskim. Prawdopodobnie e. stworzyli gminę w Qumran i do nich należały ukryte w pobliskich jaskiniach rękopisy. O ich doktrynie i nauczaniu wiadomo niewiele, gdyż przysięgali zachowywać w tych sprawach tajemnicę. Żyli w gminach, których członkami zostawali po trzyletnim okresie przygotowawczym. Fundamentalną zasadą była wspólnota dóbr. E. kładli nacisk, przewyższając pod tym względem faryzeuszy, na studiowanie pism biblijnych oraz rygorystyczne przestrzeganie przepisów Tory, a zwłaszcza święcenie szabatu, jak również na wysokie standardy moralne (sprzyjali tendencjom ascetycznym) i studia etyczne (nazywani byli nawet „atletami cnoty”). Mieli własne obrzędy, a wśród nich wspólne uczty i czytania Tory. Szczególną wagę przywiązywali do czystości rytualnej i fizycznej, a przez to i do obmyć rytualnych. Praktykowali bezżenność, choć pewien ich odłam zgadzał się na zawieranie związków małżeńskich, głównie w celach prokreacyjnych. Nie uczęszczali do Świątyni Jerozolimskiej, choć posyłali tam dary z płodów rolnych. Przypuszcza się, że początki ich dziejów sięgają prześladowań, poprzedzających powstanie Machabeuszy. W początku I w. ich liczba sięgnęła 4 tys., a więc była większa niż saduceuszy. Choć stronili od udziału w życiu politycznym, uczestniczyli w powstaniach przeciwko Rzymianom. Po zburzeniu Drugiej Świątyni zniknęli z kart żydowskiej historii. Współczesne badania podważają monastyczny charakter tej sekty, przy czym zwraca się uwagę na fakt, że zajmujący się nią w przeszłości uczeni, badacze chrześcijańscy, postrzegali e. przez pryzmat własnych doświadczeń religijnych.