Szacki Jakub

Szacki Jakub

właśc. Jankew Szackin (1893 [1894] Warszawa – 1956 Nowy Jork) – historyk. Pochodził z rodziny litwaków. Otrzymał tradycyjne wykształcenie religijne, które początkowo uzupełniał jako samouk. Dzięki pośrednictwu S. Poznańskiego, Sz. Askenazego i S. Adalberga, otrzymał stypendium bankiera, Bernarda Lauera, i dzięki niemu zdał maturę w Krakowie. Studiował na UJK, będąc stypendystą PAU. W 1914-1917 był oficerem Legionów Polskich. Przez pewien czas pracował w Biurze Prac Kongresowych polskiego MSZ. Po uzyskaniu doktoratu w 1922 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Osiedliwszy się w Nowym Jorku, stał się jednym z założycieli tamtejszego oddz. JIWO. Od 1929, aż do śmierci, był bibliotekarzem New York State Psychiatric Institute. Początkowo (od 1913) publikował w języku polskim, a po 1922 – prawie wyłącznie w języku jidysz. Był historykiem bardzo płodnym, choć często ocenianym krytycznie. Zestawienia bibliograficzne dorobku Sz. odnotowują 947 pozycji naukowych, popularnych i publicystycznych. Jego zainteresowania – obok historii (dzieje Żydów polskich w XIX w. oraz ich kultura, oświata, muzyka, teatr, literatura i prasa) – obejmowały także filozofię, psychiatrię, folklorystykę i bibliografistykę. Do najważniejszych prac Sz. należą: Jidisze bildungs-politik in Pojłn fun 1806 biz 1866 (Żydowska polityka oświatowa w Polsce od 1806 do 1866, 1943); Kulturgeszichte fun der haskole in Lite (fun di elcte cajtn biz Hibas-Cijen!) (Historia kultury haskali na Litwie, od najdawniejszych czasów do [ruchu] Miłośników Syjonu, 1950); oraz Di geszichte fun Jidn in Warsze (Historia Żydów w Warszawie, t. 1-3, 1947-1953; doprowadzona do roku 1896). Sz. był także red. wielu wydawnictw JIWO w Nowym Jorku. Ważną pozycję w jego dorobku stanowił również opracowany wraz z Lelandem E. Hinsie, Psychiatric Dictionary with Encyclopaedic Treatment of Modern Terms, wyd. w 1940 (reprint 1944; wyd. 2 poprawione, 1953)