kohen

kohen

(l.mn. kohanim, hebr., kapłan; jid. koj(h)en, l.mn. kehanim lub koj(h)enim) – człowiek należący do kasty ludzi poświęconych służbie Bogu, która w starożytności pełniła swe funkcje w Świątyni Jerozolimskiej, będących – zgodnie z nakazem Bożym (Lb 18,1 i nn.) – potomkami Aarona z plemienia Lewiego (por. Dwanaście Plemion Izraelskich). Po powrocie z niewoli babilońskiej wszyscy aspirujący do bycia k., nie mogący jednak udokumentować owego pochodzenia, zostali zdyskwalifikowani. K. nie zostali wyposażeni w dobra ziemskie, gdyż mieli poświęcać się całkowicie służbie Bogu oraz nauczaniu Tory ( Tory nauczanie) i kilku innym funkcjom obrzędowym oraz społecznym. Rekompensatą za to miał być ich udział w sprawowanych przez nich ofiarach w Świątyni. Podstawą utrzymania k. były składane przez ludność dary i dziesięciny z płodów rolnych. Z czasem, gdy liczba k. wzrosła, zostali oni podzieleni na 24 grupy [sekcje] (hebr., miszmarim; miszmarot), które pełniły funkcje kapłańskie w Świątyni, kolejno przez jeden tydzień; a podczas świąt pielgrzymich – wszyscy k. pospołu. Ich udziałem były 24 przywileje kapłańskie, z których – po zburzeniu Świątyni (70 n.e.) – do dnia dzisiejszego zachowane zostały: Błogosławieństwo kapłańskie, udział w wykupie pierworodnych oraz pierwszeństwo w zaproszeniu do czytania Tory i do przewodniczenia modlitwie po posiłku. Szczególnym obowiązkiem k. było zachowanie czystości rytualnej, w związku z czym nie wolno im było mieć żadnego kontaktu ze zwłokami (także przebywać w domu, gdzie ktoś zmarł), z wyjątkiem najbliższych członków rodziny (ojca, matki, brata, siostry, syna, córki i małżonki), ani przechadzać się między nagrobkami i przebywać na cmentarzu w szabat. Na cmentarzach wydzielano dla k. osobne kwatery, by członkowie ich rodzin nie zbliżali się zbytnio do grobów innych ludzi. Z podobnych względów obowiązywały ich ograniczenia w zawieraniu małżeństw, gdyż k. nie wolno było poślubiać rozwódek, nierządnic oraz kobiet narodzonych z nieprawych związków k. i prozelitów. Wspomniane ograniczenia są respektowane do czasów współczesnych, przynajmniej w środowiskach ortodoksyjnych. Od słowa k. pochodzi wiele do dziś używanych nazwisk żydowskich: Kohen, Kohn, Kon, Cohen, Cohn, Kahan, Kahane, Kogan, Kagan, Kahn; jak również przekształconych, np.: Katz, Katzenelsohn, Kacenelson, Kaganowicz itp. (Zob. też: Kohen Cedek; T(e)rumot)