niewola babilońska
niewola babilońska
(hebrajski,
galut bawel) – czas – około 60 lat – pobytu mieszkańców
Judy w Babilonii, deportowanych tam przez Nabuchodonozora, króla Babilończyków. Pierwsza ich deportacja miała miejsce w 597 p.n.e., kiedy to Nabuchodonozor zburzył Jerozolimę, ograbił ją, a mieszkańców Judy – arystokrację, razem z królem
Joachinem (ostatnim monarchą z rodu
Dawida) – uprowadził do Babilonii (
2 Krl 24,10-16;
2 Krn 36,9-10). Wygnańcy, wśród których liczbę mężczyzn szacuje się na około 8-10 tysięcy albo – według innych obliczeń – na około 21 tysięcy (ogółem 60-65 tysięcy osób, w tym ponad 3 tysiące należących do wyższych warstw społecznych – arystokracji, kapłanów), skuci łańcuchami, powiązani sznurami, często bici, pieszo, kolumnami, pod czujnym okiem nadzorców, przez kilka miesięcy wędrowali do miejsca swego przeznaczenia. Nie wszyscy wytrzymali trudy podróży; wielu zmarło po drodze. Na wygnaniu zostali podzieleni; mieszkali w grupach, skoszarowani na przedmieściach Babilonu, oraz tworząc kolonie (król zamieszkał w kolonii Tel Awiw, nad wielkim kanałem Kwar [Kebar]. Pozostał w niewoli przez 37 lat, aż do śmierci Nabuchodonozora; tam też działał prorok
Ezechiel). Zatrudniani byli do wielkich robót budowlanych albo do pracy na roli. Kolejna grupa deportowanych mieszkańców Judy przybyła do Babilonii w 586 p.n.e., w wyniku oblężenia Jerozolimy, podjętego przez Babilończyków w 588 p.n.e., które trwało 18 miesięcy i zakończyło się zdobyciem, złupieniem i zniszczeniem miasta oraz Świątyni (
2 Krl 25,1-21;
2 Krn 36,17-21; na pamiątkę początku oblężenia, będącego zarazem początkiem klęski ludu żydowskiego, tradycyjnie obchodzony jest całodobowy surowy
post, zw.
Asara be-Tewet). Nowych deportowanych, pośród których liczbę mężczyzn z Jerozolimy, prawdopodobnie należących do arystokracji, określono na 832 osoby (
Jr 52,29), rozmieszczono w różnych miejscowościach Babilonii, przede wszystkim zaś w samym Babilonie. Król
Sedecjasz trafił do więzienia w Babilonie i pozostał w nim aż do śmierci. Trzecia deportacja do Babilonii, o której wspomina
Biblia (
Jr 52,30), miała miejsce w dwudziestym trzecim roku panowania Nabuchodonozora (582 p.n.e.) i prawdopodobnie była wywołana lokalnymi rozruchami. Uprowadzono wówczas do
n.b. 745 mężczyzn (
Jr 52,30). Szacuje się, że ogółem do
n.b. zostało uprowadzonych około 120 tysięcy osób. Juda, w której pozostali wieśniacy i pasterze, a także niektórzy dostojnicy, sprzyjający Babilończykom, nie została zasiedlona przez zdobywców obcymi kolonistami; napływali do niej jednak z sąsiednich krajów
Edomici,
Moabici,
Am(m)onici. Pomimo to, przez lata Juda pozostawała zniszczona i zaniedbana, trwając w oczekiwaniu na powrót wygnańców. Ich położenie w Babilonii z roku na rok ulegało poprawie; po śmierci Nabuchodonozora zezwolono im budować własne wsie, domy, zakładać ogrody i rodziny. Część z nich wzbogaciła się i zdobyła majątki. Tak, jak w ojczyźnie, działali wśród nich „starsi”,
kapłani,
mewinim (l.mn., hebrajski, przywódcy, dosłownie: rozumiejący), którzy rozstrzygali sporne kwestie prawne oraz
sof(e)rim (
sofer), trzymający pieczę nad zachowywaniem Prawa. Nadal pielęgnowano dawne obyczaje, utrzymywano wzajemne kontakty. Podjęto też prace nad porządkowaniem spuścizny literackiej, stanowiącej dorobek poprzednich pokoleń. Jednak z klęski kraju – jak uważali niektórzy – nie wyciągnięto wówczas żadnych wniosków; nie rozumiano, że bezpośrednią przyczyną upadku państwa były odstępstwa religijne i osłabienie wiary. Przywódcy duchowi snuli plany odbudowy kraju i odnowy religijnej. Po zdobyciu Babilonu przez króla perskiego, Cyrusa II, wygnańcy uzyskali zezwolenie na powrót. Ruszyli w drogę na początku 537 p.n.e., prowadzeni przez dwunastu „starszych”, by podjąć prace nad odbudową Judy, Jerozolimy, Świątyni i odnową religijną oraz moralną Judejczyków. (Zob. też:
egzylarcha;
Ezdrasz;
galut)
