Szmuel Bresław

Przed wojną

Szmuel Bresław urodził się w Moskwie. Od 1925 r. mieszkał w Warszawie, gdzie został działaczem Ha-Szomer ha-Cair, a potem liderem gniazda (gdudu) ruchu mieszczącego się przy ul. Długiej 50 (Grynsztajn, s. 31, Handelsman, s. 32.). Przed wojną był już współpracownikiem szomrowej gazety „Młody czyn”.

W pierwszym roku okupacji

W 1939 r. wyjechał wraz z częścią kierownictwa Ha-Szomer ha-Cair do Wilna, do Warszawy wrócił w lutym 1940 r. Na początku 1940 r. odwiedzał gniazda i aktywistów Ha-Szomer na Podlasiu (m.in. w Siedlcach i Międzyrzecu Podlaskim). Potem na jakiś czas wyjechał do Radomia, gdzie organizował struktury ruchu. Wrócił do Warszawy w 1941 r.

Znaczna część jego rodziny została w trakcie wojny w Warszawie, jeden z braci wyjechał do ZSRR, drugi, Fino, przed 1939 r. wyemigrował do Erec Israel. Bresław w trakcie wojny nie porzucił nadziei, że i jemu uda się wyjechać do Palestyny.

Działalność w getcie

W getcie był jednym z liderów Ha-Szomer ha-Cair, odpowiadał za redagowanie prasy podziemnej, wykładał na seminariach ruchu. Jak wspominał jego znajomy z Ha-Szomer: „Szmuel brał czynny udział w organizowaniu nielegalnej pracy kulturalnej Ruchu. Jest redaktorem «Neged  ha-Zerem», wspólnie z Anielewiczem wydaje biuletyn polityczny. Organizuje samoobronę. Listy jego są pełne nadziei i wiary w przyszłość narodu żydowskiego” (Handelsman, s. 32.). Ponadto Bresław współpracował z „Oneg Szabat” (AR, t. 11, s. 3). W Podziemnym Archiwum Getta zachowało się kilka przygotowanych przez niego materiałów. W ramach badań nad życiem ekonomicznym getta przygotował on dwa opracowania z serii Żydowskie zarobkowania, gdzie opisywał możliwości uzyskania dodatkowych (i często nielegalnych) dochodów z pracy rządcy meldunkowego (AR, t. 5, s. 372 i d.) i członka kolumny dezynfekcyjnej (AR, t. 5, s. 308 i d.), a także szkic biograficzny młodego handlarza walutami (AR, t. 5, s. 369 i d.). Ponadto zachował się jego wywiad z Ireną Adamowicz o stosunkach polsko-żydowskich (AR, t. 5, s. 455 i d.).  

W ramach swojej działalności podziemnej – skupionej w znacznej mierze wokół pism podziemnych przy których pracował i opracowania wiadomości z nasłuchu radiowego – zbliżył się wraz z Anielewiczem do Emanuela Ringelbluma i jego środowiska. Było to także wynikiem politycznego sojuszu między Ha-Szomer ha-Cair a Poalej Syjon-Lewicą, z którą to partią związany był, Ringelblum a także wielu innych współpracowników „Oneg Szabat” (Kassow, s. 158-160.).

Wydawanym przez niego „biuletynem politycznym” były oparte na nasłuchu radiowym „Wiadomości i komunikaty”, które redagował razem z Mordechajem Anielewiczem od lata 1941 r. do połowy lipca 1942 r. Bresław był główną osobą odpowiedzialną za przygotowywanie tekstu biuletynów, a większość dokumentów dotyczących nasłuchów radiowych prowadzonych przez Ha-Szomer ha-Cair wyszła spod jego ręki. Bresław był błyskotliwym komentatorem wydarzeń międzynarodowych, jego analizy ukazywały się na łamach różnych gazet wydawanych przez szomrów w getcie.

Szmuel Bresław był członkiem pierwszego dowództwa Żydowskiej Organizacji Bojowej. Został zamordowany przez Niemców na ulicy w getcie 3 września 1942 r., kiedy próbował ratować aresztowanego Josefa Kapłana (Neustadt, s. 383-384). Po śmierci Bresława, Perec Opoczyński zanotował w dzienniku: „Szmuel, przywódca Ha-Szomer ha-Cair, utalentowany osobnik, wielki idealista i człowiek czynu, został wczoraj zastrzelony” (Kassow, s. 183; AR, t. 31, s. 292.).