Słucki Arnold

Słucki Arnold

(pseud. lit., a od 1951 nazwisko), właściwie Aron Krajner (Kreiner) (1920 Tyszowce – 1972 Berlin Zach .) – poeta. Pochodził z rodziny ortodoksyjnej. Początkową jego edukację stanowiło tradycyjne wykształcenie religijne, potem uczył się w Państwowym Seminarium dla Nauczycieli Religii Mojżeszowej w Warszawie (1934-1939). Od 1936 działał w Komunistycznym Związku Młodzieży, za co został wydalony ze szkoły i nie dopuszczony do zdawania matury. W tym właśnie okresie zaczął pisać wiersze w języku jidysz; debiutował na łamach prasy żydowskiej. Po wybuchu wojny pracował jako nauczyciel języka polskiego w ukraińskiej szkole we Włodzimierzu Wołyń., a po ukończeniu kursu przy Instytucie Doskonalenia Nauczycieli w Łucku (1940) – także języka rosyjskiego i ukraińskiego. Potem w Uzbekistanie nadal pracował jako nauczyciel, był też działaczem Komsomołu. Od grudnia 1942 był żołnierzem Armii Czerwonej; od 1943 – WP. W 1944 ukończył Szkołę Oficerów Polityczno-Wychowawczych i został zastępcą dowódcy kompanii oraz członkiem redakcji gazety dywizyjnej „Do boju”, w której zamieszczał wiersze, reportaże i artykuły już pod pseud. Arnold Słucki. Po przekształceniu tego dziennika w „Życie Warszawy” wszedł w skład jego redakcji; działał w: Związku Walki Młodych (m.in. redagował jego organ „Poradnik Oświatowy”), Związku Literatów Polskich, Związku Młodzieży Polskiej. Na własne żądanie, ze względu na chorobę (gruźlica), został zdemobilizowany w 1946, w 1949 przeniesiony do rezerwy (w 1963 mianowany kapitanem). Studiował filozofię na UW (1946-1956). W 1952-1956 był członkiem redakcji „Przeglądu Kulturalnego”, potem współpracownikiem „Twórczości”. S. był żarliwym komunistą; od 1946 należał do PPR (potem PZPR); współpracował z „Głosem Ludu”. Po opublikowaniu w 1956 tekstu Wspomnienia i refleksje („Przegląd Kulturalny” nr 15) został usunięty z partii jako opozycjonista, przywrócony w prawach członka w 1956. Wystąpił z PZPR w 1966, po podpisaniu w listopadzie tego roku – wraz z grupą literatów partyjnych – listu protestacyjnego w sprawie usunięcia z partii Leszka Kołakowskiego. W 1964 rozpoczął studia orientalistyczne na UW (sekcja semitystyka), wkrótce jednak porzucił naukę. We wrześniu 1968 wyemigrował z Polski ( Marzec '68; emigracja Żydów z Polski) i – po krótkim pobycie w Izraelu – osiadł w Berlinie Zachodnim (1970); podjął studia, otworzył przewód doktorski. W poczuciu osamotnienia oczekiwał możliwości powrócenia do kraju. W 1971 „z powodu braku wartości moralnych” został zdegradowany do stopnia szeregowca przez ówczesnego ministra obrony narodowej, Wojciecha Jaruzelskiego. Początkowo S. uprawiał poezję, przede wszystkim o charakterze publicystycznym; publikował w prasie; wydał też kilka tomików; przełożył Naukę Lenina i Stalina w rewolucji proletariackiej i państwie A. Wyszyńskiego (wyd. 1949, 1951). Później jego twórczość zmieniła charakter. Niejednokrotnie pojawiały się w niej wątki związane z tematem żydowskim; historią Żydów, ich dziejowym doświadczeniem, tragedią Holokaustu, przeżyciami o charakterze mistycznym. Pisywał też teksty poetyckie, przeznaczone dla dzieci i młodzieży. Ogółem poeta wydał dwanaście tomików wierszy. Pisał też felietony i krytyki literackie. Tłumaczył poezję z kilku języków, w tym z języka jidysz (wydał wybór wierszy E. Rajzmana Spalony gołąb, 1967) oraz zredagował – wraz z S. Łastikiem – Antologię poezji żydowskiej (wyd. pośm. 1983, 1986). Za swój pierwszy ważny utwór uważał poemat Szagalewo, opublikowany w tomie Dzwony nad Wisłą (1958), poświęcony rodzinnym Tyszowcom, dedykowany A. Rudnickiemu.