Machabejskie (Machabeuszy) Księgi

Machabejskie (Machabeuszy) Księgi

według tradycji żydowskiej, cztery apokryficzne księgi ( apokryfy i pseudoepigrafy); dwie pierwsze nie zostały przyjęte do kanonu Biblii Hebrajskiej przez Żydów palestyńskich, w przeciwieństwie do ich współwyznawców z Aleksandrii, i z tego powodu, dla wyznawców judaizmu są one apokryfami; poprzez Septuagintę weszły one natomiast do chrześcijańskiego kanonu Biblii (zostały jednak odrzucone przez Marcina Lutra). 1. Pierwsza M.K. – księga, której treścią jest opis wydarzeń historycznych z okresu 175-135 p.n.e. (czas prześladowań ze strony syryjskich władców hellenistycznych, powstania Machabeuszy oraz panowania pierwszego władcy z dynastii Hasmoneuszy w niezależnej Judei); prawdopodobnie została napisania w języku hebrajskim, pod koniec II wieku p.n.e. w Palestynie. Zachowała się jednak jedynie w późniejszym greckim przekładzie. Jej autor związany był z ideą zachowania czystości judaizmu oraz z Machabeuszami (być może opierał się na dokumentach państwowych); 2. Druga M.K.- księga, której zawartość historyczna podobna jest do Pierwszej M.K., z tym, że obejmuje tylko okres15 lat (część wydarzeń została pominięta, zaś pozostałe autor zgrupował tak, by uwydatnić znaczenie Świątyni Jerozolimskiej, co wskazuje, iż księga ta miała bardziej religijny niż historyczny charakter); znana między innymi z tego, że zawiera narracyjny opis historii Hanny i jej siedmiu synów; prawdopodobnie została napisania w języku greckim pod koniec II wieku p.n.e. (być może w Egipcie) bądź w Jerozolimie w 130-125 p.n.e.; 3. Trzecia M.K. – księga niezwiązana tematycznie z powstaniem Machabeuszy i z dynastią Hasmoneuszy (tytuł – być może – nie jest oryginalny, lecz pochodzi od umieszczania dzieła w rękopisie, obok Pierwszej i Drugiej M.K.); opisuje cudowne wybawienie Żydów aleksandryjskich od prześladowań Ptolemeusza IV (koniec III wieku p.n.e.) oraz ocalenie Świątyni Jerozolimskiej przed sprofanowaniem (według krytyki biblijnej, zostały tu połączone reminiscencje wydarzeń z różnych okresów historycznych). Została napisana prawdopodobnie w języku greckim przez Żyda z Aleksandrii, pod koniec I wieku p.n.e. bądź w I wieku n.e., lecz jeszcze przed zburzeniem Świątyni Jerozolimskiej (70 n.e.); 4. Czwarta M.K. (cytowana też jako dzieło pt. O absolutnym panowaniu rozumu) – dzieło filozoficzno-religijne, poświęcone kwestii: „czy rozum kierowany pobożnością jest absolutnym władcą nad namiętnościami?”, w którym współgrają wątki myśli faryzeuszy i stoickie; materiał egzemplifikacyjny autor tego utworu czerpał z Drugiej M.K. Jej autorstwo błędnie przypisywano Józefowi Flawiuszowi; w istocie została napisana w języku greckim przez Żyda (być może w Aleksandrii), prawdopodobnie między 63 p.n.e. a 38 n.e.