neoasymilatorzy

neoasymilatorzy

zw. też Niezależnymi – odłam powstały w obozie zwolenników asymilacji wśród Żydów w Królestwie Polskim po kampanii wyborczej do IV Dumy Państwowej pod koniec 1912 (por. asymilatorzy). Wówczas to Żydzi w Warszawie, zrażeni wystąpieniami kandydata Narodowej Demokracji, Jana Kucharzewskiego, poparli kandydata PPS-Lewicy, Eugeniusza Jagiełłę. Przyniosło to nasilenie bojkotu antyżydowskiego oraz ataki na czołowych asymilatorów i wielu twórców pochodzenia żydowskiego, zasłużonych dla kultury polskiej. W efekcie tego w 1913 zaczął się formować obóz n., głównie w Warszawie. Jego konsolidację wzmocniły wystąpienia postępowych intelektualistów rosyjsckich, a także zachodnioeuropejskich, w tym żydowskiego pisarza duńskiego, Jerzego Brandesa, przeciwko antysemityzmowi. N. łączył protest przeciw tak zwanej asymilacji urzędowej, której asumpt miały dawać „dążenia do nacjonalistycznych gwarancji” jako mogące ściągnąć na Żydów niechęć Polaków. Konsolidacja tego odłamu asymilatorów stała się faktem po ogłoszeniu w kwietniu 1915 ustawy o samorządzie miejskim, a ich organem został wskrzeszony w tym czasie tygodnik „Izraelita”. N. początkowo poparli Komitety Obywatelskie (KO), mające między innymi nieść pomoc ofiarom wojny bez różnicy wyznania. Kiedy jednak Komitety te, pod wpływem Narodowej Demokracji, nie wywiązały się z powyższego zobowiązania, koniecznością stało się zorganizowanie Żydowskiego Komitetu Sanitarnego, a potem Towarzystwa Niesienia Pomocy Żydom Ofiarom Wojny. Właśnie kontrowersje wokół stosunku do KO, akceptowanych przez asymilatorów, przyczyniły się do wyodrębnienia obozu neoasymilatorów. Ich wpływy wzrosły po wyborach do Rady Miejskiej w Warszawie w 1916, do której weszło ich dwóch przedstawicieli . Z czasem tarcia między oboma odłamami ruchu asymilatorskiego zaczęły tracić na znaczeniu, a ich przedstawiciele podjęli współpracę w ramach powstałego w 1917 Towarzystwa Pracy Społecznej wśród Żydów w Polsce. (Zob. też „Myśl Żydowska”)