Kraushar Aleksander

Kraushar Aleksander

pseud. Alkar (1842 Warszawa – 1931 tamże) – historyk, poeta, tłumacz, prawnik; zięć Mathiasa Bersohna. Był absolwentem warsz. Gimnazjum Realnego (uczył się w jednej klasie z H. Wawelbergiem), a potem ukończył Wydział Prawa w Szkole Głównej. W okresie powstania styczniowego (1863) współredagował pisma „Prawda” i „Niepodległość” oraz organizował druk wojskowych broszur w Lipsku. Po studiach wykonywał zawód adwokata. Od poł. lat 80. XIX w. wycofywał się z uprawiania zawodu. Jego dom był ogniskiem życia kulturalnego w Warszawie. K. był związany z dążeniami asymilatorskimi (por. asymilacja; asymilatorzy), które potęgowały się w ciągu jego życia, aż po tzw. totalną asymilację, zbliżenie do Narodowej Demokracji i przyjęcie z żoną chrztu w kościele rzymskokatolickim (1903). Debiutował na łamach „Jutrzenki”. Jako publicysta, poeta i historyk współpracował z wieloma pismami, wydawanymi w języku polskim (w tym z „Izraelitą”). Przede wszystkim znany jest jako historyk. Był jednym z najpłodniejszych dziejopisów polskich. Nie potrafił jednak tworzyć dużych syntez; jest autorem wielu cennych studiów oraz publikacji o charakterze źródłowym. Do najważniejszych jego prac, poświęconych Żydom należą: młodzieńcza, wykazująca tendencje asymilatorskie, i poddana druzgocącej krytyce przez S.A. Berszadskiego, Historia Żydów w Polsce (t. 1: Okres piastowski, 1865; t. 2: Okres jagielloński, 1866); oraz – zachowująca do dziś wagę podstawowego opracowania w tej dziedzinie – Frank i frankiści polscy (t. 1–2, 1895). Opublikował także M. Bersohna Dyplomatariusz dotyczący Żydów w dawnej Polsce… (1910). K. miał duże zasługi dla rozwoju życia naukowego, m.in. jako współzałożyciel i prez. Towarzystwa Miłośników Historii oraz organizator Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i członek Komisji Historycznej PAU. Wydał kilka zbiorów wierszy. Wątki żydowskie, pojawiające się w nich początkowo dość często, przestały dochodzić do głosu w latach 90. XIX wieku.