Stern Abraham Jaakow (Jakub)

Stern Abraham Jaakow (Jakub)

(1762 [1769] Hrubieszów – 1842 Warszawa) – matematyk, wynalazca, wydawca, poeta; teść Ch.Z. Słonimskiego; pradziadek A.W. Słonimskiego. Zawodu uczył się w warsztacie zegarmistrzowskim. Dzięki księdzu Stanisławowi Staszicowi ok. 1800 przeniósł się z Hrubieszowa do Warszawy i – jako samouk – podjął studia matematyczne. Był autorem wielu wynalazków i rozwiązań technologicznych, a także konstruktorem urządzeń technicznych (m.in. opracował prototypy maszyn rolniczych – młockarni, kosiarki). Ukoronowaniem tej części jego dorobku było skonstruowanie maszyny arytmetycznej, która oprócz czterech działań arytmetycznych potrafiła wyciągać pierwiastki i ułamki (pierwsze takie urządzenie skonstruował w 1813, potem je doskonalił, prezentując w 1815 carowi Aleksandrowi I, podczas jego wizyty w Warszawie). Dzięki temu wynalazkowi, S. został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1817 – członek-korespondent; w 1821 – członek przybrany, a w 1830 – członek czynny). Mimo to, pozostał wierny środowisku ortodok., z którego się wywodził, a zarazem był pierwszą osobistością z tego kręgu, obdarzoną rozgłosem w nieżydowskim społeczeństwie. Interesował się także stanem szkolnictwa żydowskiego. Był prezydującym w warszawskim Dozorze Szkół Elementarnych. Mianowany dyrektorem Szkoły Rabinów w Warszawie, nie podjął pracy i wkrótce zrzekł się tego stanowiska. Został też powołany przez władze do Izby Doradczej Komitetu Starozakonnych w Królestwie Polskim. Od 1832 był przewodniczącym Komitetu Cenzury Ksiąg Hebrajskich. Wśród wielu prac publikowanych w czasopiśmie, w „Bibliotece Warszawskiej” wydał przekład kroniki N.N. ben Mosze Aszkenazego Hannowera (1823). Był też autorem wierszy, pisanych w języku hebrajskim, z których tylko nieliczne ukazały się drukiem (m.in. Rin(n)a u-t(e)fila [hebr., Radosny śpiew i modlitwa] – oda na koronację cara Mikołaja I, 1829).