Seminarium Rabiniczne (Rabinackie) „Tachkemoni”

Seminarium Rabiniczne (Rabinackie) „Tachkemoni”

„Tachkemoni”. Seminarium Religijno-Żydowskie, zw. w skrócie Tachkemoni (hebr., Mądrość, Wiedza, Akademia) – uczelnia (szkoła) utworzona w Warszawie w 1920 pod auspicjami Mizrachi, do której przyjmowano uczniów szkół religijnych i powszechnych. Jej rektorem został M. Bałaban, zaś kierownictwo kształcenia w zakresie nauk talmudycznych objął rabin Mojżesz Sołowiejczyk. W założeniu, szkoła ta miała być czymś pośrednim pomiędzy jesziwą, a nowoczesną akademią. Stawiała sobie za cel wykształcenie religijno-moralne, duchowe i świeckie uczniów, tak by mogli stanąć na czele gmin ortodoksyjnych, „potrafili je oświecać i odpowiednio reprezentować wobec władz”. Program nauczania przedmiotów świeckich pokrywał się z ustalonym dla gimnazjów humanistycznych, rozbudowany był natomiast wykład przedmiotów „talmudyczno-judaistycznych”, prowadzony przez znanych rabinów. Absolwenci S.R. „T”. otrzymywali dyplom rabinacki, a wszyscy, którzy chcieli kontynuować naukę na studiach humanistycznych lub orientalistycznych byli przyjmowani na UH w Jerozolimie. Uczelnia korzystała z pomocy państwowej, będąc – w ocenie MWRiOP – jedyną placówką kształcącą kandydatów na rabinów w duchu odpowiadającym władzom. W środowisku żydowskim najczęściej była ona oceniana jako specyficzna szkoła średnia o profilu religijnym, nie mogąca jednak konkurować z poważanymi jesziwami. Dualizm w jej założeniach programowych stał się źródłem jej słabości. Wkrótce po otwarciu szkoły dał o sobie znać konflikt między rabinem Sołowiejczykiem a historykiem, Bałabanem, który cieszył się uznaniem większości studentów. Sołowiejczyk uważał, że Bałaban wnosi do szkoły „destrukcyjne wpływy” oraz zbyt świecki stosunek do wielu spraw. Ostatecznie, obaj oponenci opuścili swe stanowiska – Sołowiejczyk w 1929, by zostać wykładowcą Talmudu w Yeshiva University w Nowym Jorku; Bałaban w 1930, motywując to nawałem prac, związanych z zajęciami, prowadzonymi w Wolnej Wszechnicy Polskiej, na UW i w Instytucie Nauk Judaistycznych. Odejście obu tych osobistości przyczyniło się do upadku znaczenia uczelni. (Zob. też: Jawne; Poznański Samuel Abraham; Pozner Chaim)