Singer Izaak (Icchak; Icek; Iccchok; Isaac) [Hersz]
Singer Izaak (Icchak; Icek; Iccchok; Isaac) [Hersz]
pseudonim literacki Izaak (Icchok) Baszewis (Bashevis), pseudonim publicystyczny J. (Y.; Icchok) Warszawski (Varshavski), D. Segal, Icchok Cwi (1904 Leoncin – 1991 Miami Beach na Florydzie) – prozaik, publicysta, krytyk literacki, piszący w języku jidysz. Pochodził z rodziny rabinackiej. Jego ojciec, Pinchas Menachem, był rabinem pokątnym w Warszawie. W tym mieście przyszły pisarz mieszkał od 1908, do czasu swej emigracji, z wyjątkiem 1917–1923, kiedy to razem z rodziną przeniósł się do Biłgoraja. Otrzymał tradycyjne wykształcenie. Zainteresowanie naukami świeckimi i nowożytną literaturą rozbudził w nim starszy brat, Izrael Jehoszua S. Debiutował w języku jidysz w „Literarisze Bleter” opowiadaniem Ojf der elter (jid., Na starość, 1925), nagrodzonym w konkursie literackim. W redakcji tego pisma pracował w 1923–1933. Opublikował (pod pseud. Icchok Cwi) serię wywiadów ze znanymi pisarzami i artystami. Wówczas m.in. przekładał także na język jidysz literaturę światową (w tym Na zachodzie bez zmian E.M. Remarque’a, Czarodziejska góra T. Manna). Jeszcze w kraju opublikował pierwszą powieść Der Sotn in Goraj (Szatan w Goraju, 1935; wcześniej, bo w 1933 dzieło to było ogłaszane w odcinkach w czasopiśmie „Globus”, wydawanym przez A. Zeitlina; wyd. pol. 1992), dotyczącą okresu powstania Chmielnickiego, do którego to czasu powrócił w powieści Der knecht (Niewolnik, 1962; wyd. pol. 1991) i w innych opowiadaniach. Przerabiał brukowe powieści niemieckie, adaptując je do warunków żydowskiego życia w Polsce, i wydawał anonimowo w odcinkach w „Warszewer Radio” czy „Parizer Hajnt”. W 1935 osiadł w Stanach Zjednoczonych. Od 1949 stale współpracował z nowojorskim dziennikiem „Forwerts”, rzadziej z innymi czasopismami. Był bardzo płodnym publicystą i eseistą. Na łamach wspomnianej gazety publikował także opowiadania i powieści w odcinkach. Ich wydania książkowe często różniły się od pierwodruków. S. autoryzował przekłady swych dzieł na język angielski i zgadzał się na tłumaczenia ich na dalsze języki z tych właśnie wersji. Był autorem wielu powieści, zbiorów opowiadań, czterech tomów wspomnień (wyd. pol. Miłość i wygnanie, 1991; Urząd mojego ojca, 1992), kilkunastu książek dla dzieci. Początek jego świat. kariery stanowił przekład na język angielski opowiadania Gimpel Tam (Gimpel Głupek), dokonany przez Saula Bellowa w 1953. W 1978 otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Pisał wyłącznie w języku jidysz. Tworzył zarówno w konwencji naturalistycznej, neoromantycznej – zabarwionej często groteską, ekspresjonistycznej, jak i fantastycznej, czy wręcz surrealistycznej. Wiele wątków czerpał z folkloru i mistyki żydowskiej, w tym z kabały. Akcja jego utworów toczyła się tak w średniowieczu, jak i w czasach późniejszych, aż do współczesności. Był m.in. autorem: powieści Familie Muszkat (Rodzina Muszkatów, 1950; wyd. pol. 1992), Der kuncn-macher fun Lublin (Sztukmistrz z Lublina, 1960; wyd. pol. 1983), Der hojf (Dwór, 1967; wyd. pol. 1983) i Spuścizna (1970; wyd. pol. 1983)), Szosza (1977; wyd. pol. 1991); a także tomów opowiadań Gimpel Tam un andere dercejlungen (Gimpel Głupek i inne opowiadania, 1957; wyd. pol. 1994), Spinoza of Market Street (Spinoza z ulicy Rynkowej, 1961; wyd. pol. Spinoza z ulicy Targowej, 1995) i innych. Był jednym z najpopularniejszych pisarzy w Polsce w latach 80. i 90. XX wieku. Przekład zbioru jego Felietonów, esejów i wywiadów ukazał się w Polsce w 1993. Powieści i opowiadania S. były adaptowane do potrzeb teatru (w Polsce m.in. Sztukmistrz z Lublina) i filmu (m.in. The Magician of Lublin, 1977; Yentl, 1984; Enemies, 1990).
