Konic (Konitz) Henryk

Konic (Konitz) Henryk

(1860 Warszawa – 1934 tamże) – prawnik-cywilista, adwokat, działacz polityczny, poseł do II Dumy; wnuk L. Kronenberga; bratanek Leona K.; skoligacony m.in. z Karolem hr. Zamoyskim i J.B. Blochem. Po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zatrudniony przez Blocha w utworzonym przez niego biurze naukowym (kierował nim Józef Kirszrot) przy Biurze Statystycznym, dla zebrania i opracowania materiałów, dotyczących szeregu kwestii życia Żydów w Królestwie Polskim, które posłużyły do opracowania znanego, ważnego memoriału Komitetu Giełdy, złożonego na ręce carskiej komisji (a może i ministra finansów Rosji) w marcu 1886. Memoriał ten z jednej strony sprawił, że przepisy carskiej ustawy z maja 1882, znacznie ograniczające prawa Żydów w Cesarstwie, nie zostały rozciągnięte na Królestwo Polskie, z drugiej – stał się przyczyną ostrego konfliktu polsko-żydowskiego. W 1886 K. został wpisany na listę adwokatów przysięgłych i powierzono mu radcostwo prawne Kolei Nadwiślańskiej. Jako radca, pracował też w wielu innych instytucjach, przedsiębiorstwach, bankach. Rozwijał działalność pisarską, polityczną i społeczną; interesował się wieloma dziedzinami życia; dużo publikował, podejmując – poza zawodowych – wiele in tematów, m.in. związanych z rozwojem przemysłu, rolnictwa, handlu, oświaty ( Kartka z dziejów oświaty w Polsce, 1895), życia społecznego ( Samorząd gminny w Królestwie Polskim w porównaniu z innymi krajami europejskiemi, 1886); publikował źródła historyczne; przetłumaczył pracę A. Schaefflego Kwintesencyja socjalizmu (Warszawa 1882; wcześniejsze tłumaczenie na język polski Sz. Dicksteina, 1881 Genewa), służącą w Polsce jako popularny wykład zasad socjalistycznych. Od 1881 był współredaktorem „Gazety Sądowej Warszawskiej” (od 1897, aż do śmierci – z krótką przerwą – samodzielnie nią zarządzał). Od 1897 kierował działem prawnym w Wielkiej Encyklopedii Ilustrowanej, dla której też opracowywał hasła. Zaangażowany był w działalność niepodległościową; walczył o prawo do używania języka polskiego (1905); opowiadał się za autonomią Królestwa Polskiego. W 1906 założył Polską Partię Postępową, skupiającą inteligencję gosp. oraz przedstawicieli wolnych zawodów; w 1907 – Towarzystwo Prawnicze w Warszawie. Podczas wyborów do II Dumy Państwowej uzyskał mandat (1907) z listy Komitetu Koncentracji Narodowej; uczestniczył w pracach Koła Polskiego; współpracował przy opracowaniu projektu zasad autonomii Królestwa Polskiego w ramach Cesarstwa Rosyjskiego. W 1908 uczestniczył w Zjeździe Słowiańskim w Pradze. Współpracował przy tworzeniu Klubu Demokratycznego w Warszawie, dążącego do zjednoczenia ziem polskich. W okr. poprzedzającym wybory do IV Dumy, w związku z nasiloną akcją antysemicką ( antysemityzm), występował przeciwko tym elementom żydostwa, które uważał za niebezpieczne dla polskiego narodu i jego kultury. Podczas I wojny światowej działał w Komitecie Obywatelskim m. Warszawy. Podejmował się rozmaitych misji dyplomatycznych. Za opór wobec władzy i działania skierowane przeciwko okupantowi niem., w 1915 został zesłany do obozu jeńców cywilnych (kolejno był w: Szczypiornie, Lauben, Getyndze), a potem w swoim majątku – Ratowo – przebywał pod kontrolą wojskową. Wówczas napisał kilka kolejnych prac naukowych oraz pamiętnik, który zaginął. W okresie niepodległości był niezwykle czynny zawodowo; zajmował się radcostwem w dziesiątkach firm; działał w Towarzystwie Prawniczym; pełnił funkcje prezesa (okresowo wiceprezesa) Naczelnej Rady Adwokackiej; prez. Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej Warszawskiej, Polskiego Prawniczego Komitetu Radiowego, itd. Jako delegat Polski, uczestniczył w wielu prawniczych kongresach międzynarodowych. Od 1927 zasiadał w Radzie Prawniczej Ministerstwa Sprawiedliwości oraz w wielu komisjach. Od 1921 wykładał prawo cywilne na UW; powstał wówczas 9-tomowy kurs prawa cywilnego (wyd. 1923-1933). K. był też redaktorem Encyklopedii Podręcznej Prawa Prywatnego. Opowiadał się za istnieniem niezależnego sądownictwa. Zaangażował się w działalność gospodarczą, uczestniczył w pracach Warszawskiego Towarzystwa Naukowego (przez lata był jego sekretarzem generalnym), założył Towarzystwo Francusko-Polskie w Warszawie (kierował nim przez lata); był honorowym przewodniczącym Federacji Wszystkich Stowarzyszeń Polsko-Francuskich w Polsce. Otrzymał m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Francuskiej Legii Honorowej, Krzyż Korony Włoskiej, Komandorię Korony Belgijskiej.