Betar

Betar

właśc. Stowarzyszenie [Młodzieży Żydowskiej] im. Trumpeldora w Polsce [„Brit Trumpeldor”; „Bejtar”], zw. również Związkiem Skautowym im. kapitana Josefa Trumpeldora (hebr. Brit [Josef] Trumpeldor) – syjonistyczna organizacja młodzieżowa, związana z rewizjonistami, kierowana od początku, tj. od 1923 przez W. Żabotyńskiego, nawiązująca do wzorów skautingu. W Polsce organizacja ta zabiegała, bezskutecznie wobec sprzeciwu Naczelnictwa ZHP, o uznanie jej za skautową. Na czele krajowej struktury B. stała Komenda Naczelna, której podlegały okręgi i gniazda, składające się z drużyn, podzielonych na plutony i sekcje. Członkowie zdobywali kolejno stopnie: szeregowca, szeregowca-instruktora, kaprala, patrolowego, sekcyjnego, plutonowego i drużynowego. B. był organizacją koedukacyjną. W drużynach wyróżniano trzy grupy wiekowe: 8-13 lat – kwirim (lwiątka); 13-18 lat – ca(j)fim (wywiadowcy); powyżej 18 lat – kosziszim (seniorzy). B. zdecydowanie zwalczał idee walki klasowej, co doprowadziło w Polsce do jego konfrontacji z takimi organizacjami, jak Cukunft, w mniejszym stopniu z Ha-Szomer ha-Cair; zaś w Palestynie – z organizacją Histadrut (w 1934 zaczął tworzyć Histadrut ha-Owdim ha-Leumit – Narodową Federację Robotników, która miała być arbitrem w sporach między robotnikami i pracodawcami). Później swoje działania wychowawcze B. opierał na silnej dyscyplinie, przygotowując członków do udziału w żydowskiej samoobronie i Legionie Żydowskim, poprzez intensywne szkolenia wojskowe. W 1931 w Gdańsku odbył się pierwszy świat. kongres (konwencja) tej organizacji. B., zwłaszcza w Polsce pod kierownictwem M. Begina (od śmierci Żabotyńskiego do 1957 przywódca całej organizacji), stał się radykalnym, bojowym skrzydłem rewizjonistów. Podczas III światowego kongresu B. w Warszawie doszło do generalnego starcia pomiędzy pochodzącymi z Polski zwolennikami przygotowań do walki zbrojnej (Begin i Izrael Scheib [Eldad, ur. 1910]) a Żabotyńskim. Przed wybuchem II wojny światowej B. liczył ok. 100 tys. członków w 26 krajach, większość wśród nich stanowili Żydzi polscy. Spośród nich rekrutowało się wielu bojowników podziemnych organizacji w Palestynie. W czasie Holokaustu członkowie B. brali udział w konspiracji, walcząc w oddziałach partyzanckich (m.in. na Litwie); stanowili trzon ŻZW. Na ziemiach polskich pod okupacją sowiecką oraz w Besarabii, Bukowinie i krajach bałtyckich, wielu członków B. stało się ofiarami represji, jako „kontrrewolucjoniści i agenci brytyjscy”. Po wojnie centrum ruchu przeniosło się do Izraela, a jego organizacje działały w Europie, obu Amerykach, płd. Afryce i w Australii. (Zob. też „Ha-Neszer”)