Cylkow Izaak

Cylkow Izaak

(1841 Bieżuń – 1908 Warszawa) – kaznodzieja, pisarz, gorący polski patriota; syn znawcy Talmudu, Mojżesza Arona C. (1813-1884), przyjaciela i nauczyciela dzieci S.M. Posnera oraz administratora jego lasów, a potem nauczyciela Talmudu w warszawskiej Szkole Rabinów. C. uczył się w tejże Szkole w 1854-1859. Przez rok studiował w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie. Jako stypendysta stowarzyszenia Lomde(j) Tora, istniejącego przy warsz. synagodze postępowej przy ul. Daniłowiczowskiej, udał się na studia do Berlina i Halle, gdzie uzyskał doktorat z filozofii i języków semickich, na podstawie pracy De cogitaetione et existencia interse cohaerentibus. Po powrocie do kraju zajął wakat kaznodziei we wspomnianej synagodze, jaki pozostał po M. Jastrowie (1865). Podczas uroczystości otwarcia jej nowej siedziby na Tłomackiem (1878; Wielka Synagoga na Tłomackiem w Warszawie), metodą faktów dokonanych, przełamał wciąż obowiązujący zakaz wygłaszania kazań w języku polskim, wydany przez władze Królestwa Polskiego. W języku polskim nauczał też w funkcjonującej przy synagodze szkółce religijnej. Żywo interesował się sprawami oświaty. Jest autorem wzorowego, a zarazem pierwszego, dokonanego przez Żyda, przekładu ST na język polski (wraz ze wstępami i komentarzami; 1883-1914; do dziś nie wszystkie księgi zostały wydane), w którym – wykorzystując dorobek protestanckiej biblistyki – pozostał wierny tradycji żydowskiej. Obecnie tłumaczenie to jest uważane za jedno z najlepszych. Poza tym opublikował Kazania i nauki (t. 1, 1901), a po jego śmierci – staraniem rodziny – ukazały się, Kazania (t. 2., 1913) i – staraniem Zgromadzenia Synagogalnego – modlitewnik Machzor, czyli modły na wszystkie święta (t.1-2, 1912), zawierający zbiór modlitw w oryginale i w tłumaczeniu na język polski, odmawianych podczas nabożeństw, prowadzonych w synagodze na Tłomackiem.