Chajes Wiktor (Wigder)

Chajes Wiktor (Wigder)

(1875 Lwów – 1941 Starobielsk?) – bankier, działacz społeczny i polityczny. Pochodził z rodziny chasydzkiej. Odebrał tradycyjne religijne wychowanie, a potem uczył się w polskim gimnazjum. Ze względu na działalność konspiracyjną nie został dopuszczony do zdawania matury. Ukończył Akademię Handlową w Berlinie w 1895. Był zwolennikiem asymilacji Żydów, choć na przełomie wieków wyraźnie ciążył też ku syjonizmowi. Był członkiem konspiracyjnego towarzystwa Orzeł Biały oraz organizacji niepodległościowych, za co był więziony (1892). Założył Asymilacyjny Związek Obywatelski, któremu potem przewodniczył. W latach 30. XX w. podejmował próby odrodzenia obozu asymilatorów przez współorganizowanie Wszechstanowego Bloku Żydów Polskich we Lwowie oraz ogólnopolskiego Związku Pracy Zjednoczeniowej (1937). Był właścicielem Domu Bankowego Schütz i Chajes, który założył wraz ze szwagrem w 1900, oraz współorganizatorem Targów Wschodnich we Lwowie (1920-1939); wiceprez. Zarządu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej we Lwowie, a w 1929-1935 – jej prezes. Dwukrotnie wybierany wiceprezydentem m. Lwowa, pełnił tę funkcję w 1930-1939. Był zasłużony dla powstania i rozwoju wielu lwowskich stowarzyszeń społecznych i gospodarczych, m.in. jako wiceprezes Izby Handlowo-Przemysłowej, Towarzystwa Szkoły Handlowej, prezes Związku Popierania Turystyki Królewskiego Stołecznego Miasta Lwowa, oraz główny fundator Muzeum Żydowskiej Gminy Wyznaniowej we Lwowie. Publikował w prasie polskiej oraz wydał Sześć lat Gminy Wyznaniowej we Lwowie 1929-1934 (1935). We wrześniu 1939 współorganizował i był wiceprezesem Komitetu Pomocy Żołnierzom we Lwowie. Aresztowany przez NKWD, wraz z innymi prezydentami Lwowa, po kapitulacji miasta, wiosną 1940, został wywieziony prawdopodobnie do obozu Starobielsk II. Przypuszcza się, że tam zmarł lub został zamordowany (według informacji Ambasady Polskiej w Kujbyszewie, w 1940 miał przebywać w więzieniu na Łubiance). Pozostawił pamiętniki wydane pt. Semper fidelis. Pamiętnik Polaka wyznania mojżeszowego z lat 1926-1939 (1997).