WOŁKOWICZ Jakob Wolf (1893-?)

Życiorys

Urodził się 5 I 1893 r. w Dąbiu i był dzieckiem kupca Chaima Wołkowicza i Rojzy z domu Kaliskiej. Miał liczne rodzeństwo – siostry Rywkę (ur. 23 VI 1891 r. w Dąbiu), Frymet (ur. 24 IV 1895 r. w Dąbiu), Łaję (ur. 11 VII 1898 r. w Dąbiu) i Marjem (ur. 13 IV 1901 r. w Dąbiu) oraz braci Lajwego (ur. 5 XI 1902 r. w Dąbiu), Josefa (ur. 27 maja 1906 r. w Dąbiu; zm. 30 kwietnia 1907 r. w Dąbiu) i Jojnego (ur.1 II 1908 r. w Dąbiu). Jego żoną była Trana z Góralników, cztery lata młodsza od niego. 1 VII 1924 r. urodził się ich syn Chaskiel. Jakob Wolf miał w Dąbiu status kupca i był jego stałym mieszkańcem (APPoK; USC D).

J. W. Wołkowicz był działaczem syjonistycznym i przez lata tworzył struktury organizacyjne dąbskiej Żydowskiej Biblioteki i Czytelni Społecznej, działającej pod tą nazwą od 1928 r. (po otwarciu przy niej w 1927 r. czytelni), a zawiązanej jeszcze jako Żydowska Biblioteka w czasie I wojny światowej. Jakob Wolf, często używający tylko drugiego imienia (w kilku dokumentach z Dąbia podpisał się imieniem Wolf lub jego inicjałem), był jednym z założycieli tej placówki. Jego personalia widnieją na statucie założycielskim biblioteki (1926 r.). Ponadto był działaczem Związku Młodzieży Żydowskiej Niesienia Pomocy Cierpiącym, organizacji zawiązanej w Dąbiu w 1917 r., która zajmowała się edukacją młodzieży, działalnością charytatywną oraz sprawami sanitarnymi. W niedługim czasie po zakończeniu I wojny światowej handlował zbożem, przez co wyrobił sobie bardzo dobrą pozycję społeczną w Dąbiu i okolicy. W połowie lat dwudziestych XX w. jego firma zbankrutowała, a on sam przebranżowił się i zaczął handlować łokciowizną (towarami tekstylnymi) na straganach podczas jarmarków i targów w miastach i osadach (Nowicki 2023).

W trakcie wojny

Nie są do końca znane losy wojenne Jakoba Wolfa i jego rodziny. Niewykluczone, że 10 III 1941 r. deportowano go z rodziną z Konina (w którym Wołkowiczowie mogli zamieszkać przed wrześniem 1939 r. lub zostać przesiedleni na początku wojny i okupacji) do Generalnego Gubernatorstwa, do dystryktu lubelskiego (AYV). Trafił do getta w Józefowie (Generalne Gubernatorstwo, dystrykt lubelski, powiat biłgorajski). Był nadawcą karty pocztowej napisanej i wysłanej 27 II 1942 r. z getta w Józefowie do warszawskiego getta. List ten był odpowiedzią na niezachowaną korespondencję jego brata Lajwego Wołkowicza (uciekiniera z dąbskiego getta oraz autora relacji pt. „Dąbie” w Oneg Szabat – Nowicki, Kuberczyk 2012: 50-55; ARG t. 9: 70-74; RA vol. 5: 135-139), wysłaną z Warszawy z adresu Hindy Strykowskiej, w której informował rodzinę w Józefowie o swoich przeżyciach na granicy Kraju Warty z Generalnym Gubernatorstwem oraz zaistniałej sytuacji w getcie i więzieniu w Łowiczu. Wolf (Jakob Wolf) był tymi wiadomościami przerażony i oszołomiony, przez co nie był w stanie „myśli skupić” i odpisać Lajwemu (uczyniła to siostra Wołkowiczów, ale nie udało się ustalić, która – ze względu na nieczytelność podpisu w dokumencie). Lajwe w Warszawie odebrał list od brata Wolfa po 5 marca 1942 r. (ARG t. 6: 171-172). Dalsze losy braci nie są znane.