Mosze Chaim Efraim z Sudyłkowa

Mosze Chaim Efraim z Sudyłkowa

(Siedlakowa), zwany też – od tytułu swego dzieła – Degel Machane Efraim ([1737] około 1740 Międzybóż – około 1800 [1811] tamże) – chasydzki kaznodzieja i cadyk; wnuk założyciela chasydyzmu, Baal Szem Towa; starszy brat Barucha ben Jechiela z Międzyboża. Był uczniem Dow Bera z Międzyrzecza i Jaakowa Josefa z Połonnego. Nigdy nie skupił wokół siebie większego grona stronników. Żył bardzo skromnie, zarabiając na życie jako kaznodzieja w Sudyłkowie. Wielką popularność zdobyła jego książka Degel machane Efraim (hebrajski, Sztandar obozu Efraima, Korzec 1810), zawierająca wiele podań, dotyczących życia i nauczania BESZT-a i jego uczniów, a także modlitwy, wykłady i przypowieści oraz zbiór opisów snów autora (z 1780-1785), przedstawiających w istocie jego mistyczne wizje. Dzieło to jest jednym z ważniejszych źródeł dla badania początków chasydyzmu. W nauczaniu M.Ch.E. z S. wyraźne są wątki antynomijne. Twierdził on, że nie ma uniwersalnej wykładni Tory i każda generacja rozumie ją zgodnie z własnym widzeniem świata oraz potrzebami. Cadyk, który uosabia i reprezentuje Torę w swoim pokoleniu, może – w razie potrzeby – zezwolić na łamanie niektórych jej przepisów i sam często musi to czynić, by uświęcać zło, co jest jego głównym zadaniem. Ostrzegał jednak wiernych przed pochopnym naśladowaniem cadyka i zalecał, by w życiu codziennym, a także w obcowaniu ze służbą i zwierzętami, skupiali się na podnoszeniu „świętych iskier” (hebrajski, haalat ha-nicocot). „Uświęcanie zła” powinni ograniczyć do grzesznych myśli (hebrajski, machaszawot zarot). Swojego dziadka, BESZT-a, uważał za Mesjasza i głosił, że zbawienie nastąpi w chwili, gdy wszyscy Żydzi uznają jego posłannictwo. Nie wierzył jednak, by mogło to nastąpić jeszcze w jego pokoleniu. Twierdził, że o ile pokolenie dziadka mogło mieć nadzieję na mesj. przełom, to obecny upadek duchowy Żydów odsunął możliwość zbawienia w dalszą przyszłość.