Izaak Nachmanowicz [Młodszy]

Izaak Nachmanowicz [Młodszy]

(1. poł. XVII w.) – czołowy żydowski działacz gospodarczo-finansowy na Rusi Czerwonej, sługa skarbu królewskiego; wnuk Izaaka ben Nachmana [Starszego]; syn bankiera lwowskiego, Nachmana Izaakowicza (zm. 1616) i Róży Nachmanowej (zm. 1637; por. Złotej Róży synagoga we Lwowie). Kontynuował działalność gospodarczą i finansową rodziny. Wspólnie z matką, kobietą nadzwyczaj zdolną i energiczną, udzielał pożyczek bogatym mieszczanom i magnatom, a nie zapłacone długi obydwoje ściągali bezlitośnie z pomocą sług lwowskiego sądu grodzkiego. W 1626, wspólnie z Izaakiem Abrahamowiczem, wypożyczył dużą kwotę królowi Zygmuntowi III Wazie na prowadzenie wojny ze Szwedami. W 1634 obaj otrzymali od Władysława IV tytuł sług skarbu królewskiego (por. Kammerknechtschaft). Główną domeną działalności I.N. i jego matki było lokowanie kapitałów w arendę dużych kompleksów gospodarczych i zarządzanie nimi w ten sposób, by przynosiły maksymalne zyski. Od 1625 dzierżawili wspólnie starostwo drohowyskie, lwowskie oraz podatek (ściągany także we Lwowie) z tzw. czwartego grosza, opłacany przez kupców , wiozących towary ze Lwowa i Kamieńca do Moskwy, z pominięciem komór celnych, oraz handlujących w Koronie przywiezionymi bez opłacenia cła towarami, a także żupę kotowską. W metodach zarządzania I.N. nie różnił się od szlachty, o czym świadczą supliki chłopskie, a także „rebelia”, wzniecona przeciw niemu przez włościan. I.N. dzierżawił także dochody publiczne, a więc tzw. furmankę, czopowe oraz – na spółkę z Ormianinem Jakubem Piramowiczem z Kamieńca Podolskiego – tzw. czwarty grosz litewski, tj. cło na komorach w Kamieńcu, Barze i Śniatyniu. W 1634, w dobie bankructw żydowskich arendarzy i finansistów, również I.N. popadł w niemożliwe do uregulowania długi. Za niewywiązywanie się z obowiązków finansowych i „działanie na szkodę skarbu”, zaocznie został skazany na karę śmierci i konfiskatę całego majątku (1637). Wprawdzie wyroku nie wykonano, ale jako niepoprawnego dłużnika osadzono go w lwowskim więzieniu. Stamtąd w 1646 I.N. zbiegł i ślad po nim zaginął.