b(e)dikat chamec

b(e)dikat chamec

(hebr., poszukiwanie zakwasu; jid. bdikes chomec) – ceremonia oparta na biblijnym zaleceniu z Księgi Wyjścia (12,15), dotyczącym konieczności usunięcia wszelkiego „zakwasu” (w tym pieczywa wyprodukowanego przy użyciu kwaśnego zaczynu) z domu na czas świąt Pesach. W nawiązaniu do słów biblijnych, w traktacie talmudycznym Pesachim zamieszczono nakaz poszukiwania chamecu przy świetle lampy w przeddzień Pesachu, tj. w nocy z trzynastego na czternasty dzień nisan bądź – jeśli święto wypada w niedzielę – z dwunastego na trzynasty nisan. W domach, w których pozbycie się całego zakwasu nie jest możliwe (np. ze względu na rodzaj prowadzonych przez daną rodzinę interesów), dokonuje się symbolicznej jego sprzedaży, tak by podczas świąt – formalnie – nie był własnością żydowską. Najczęściej w dokonywaniu takiej transakcji pośredniczył rabin bądź funkcjonariusz synagogalny. B.ch. ma znaczenie symboliczne, gdyż w tym czasie – w toku przedświątecznych przygotowań – mieszkanie i tak zostaje dokładnie wysprzątane. Poszukiwaniom przewodzi pan domu, pod jego nieobecność – żona bądź inna upoważniona osoba. Ceremonię b.ch. zaczyna się po wieczornej modlitwie ( maariw), przed jej zakończeniem nie wolno wykonywać żadnej pracy, ani niczego spożywać. Poszukiwania powinny odbywać się w kompletnym milczeniu, najlepiej przy świetle lampki oliwnej lub świecy. Przed poszukiwaniami wygłasza się stosowne błogosławieństwo, zaś po – deklarację, zwaną bit(t)ul chamec (hebr., unieważnienie chamecu), zawierającą formułę że jeśli jakiś chamec pozostaje jeszcze w danym obejściu, to dzieje się to bez wiedzy gospodarza i zatem „niech będzie bezpański jak kurz na wietrze”. Najczęściej wcześniej przygotowuje się i rozkłada kilka okruchów, które później mają zostać „odnalezione”; zgodnie z mistycznym zaleceniem I. Lurii, jest ich dziesięć. Zebrany chamec gromadzony jest w pojemniku – tradycyjnie używano drewnianej łyżki, by mógł oczekiwać na ceremonię bi'ur chamec.