Posner Stanisław (Salomon)

Posner Stanisław (Salomon)

używał licznych pseudonimów i kryptonimów, m.in.: Alf, Alfa, Henryk Bezmaski, A. Rembowski, Uriel Akosta (1868 Kuchary k. Płońska [współcz. Kuchary Żydowskie] – 1930 Piorunów k. Lutomierska) – prawnik, socjolog, publicysta, uczony, działacz socjalist.; prawnuk Salomona Markusa P. Pochodził z rodziny o poglądach asymilatorskich ( asymilacja). Po ukończeniu gimnazjum studiował prawo na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, a następnie w Berlinie, gdzie zaczął zajmować się także historią i socjologią. Od końca lat 80. XIX w. był sympatykiem ruchu socjalistycznego; od 1896 członkiem PPS, a od 1906 – CK Robotniczego. Był zwolennikiem jedności walki o niepodległość i socjalizm. Po rozłamie PPS w 1906, zaprzestał działalności politycznej. Od 1910 przebywał w Paryżu. Prowadził badania historyczne, związane m.in. z Wielką Emigracją, Joachimem Lelewelem; współpracował z prasą francuską i polską. Do Warszawy powrócił w 1919 i od razu wznowił działalność polityczną w PPS (od 1921 zasiadał we władzach partii). Redagował pisma partyjne, m.in. „Prawdę” „Ogniwo” i „Trybunę”. Współpracował z wieloma czasopismami (m.in. z „Krytyką”, „Robotnikiem”). Sporo uwagi poświęcał instytucjom samokształceniowym (m.in. był wykładowcą na tzw. Uniwersytecie Latającym, członkiem Komitetu Naukowego Uniwersytetu dla Wszystkich i jednym z kierowników jego sekcji społecznej, współzałożycielem Stowarzyszenia Czytelń m.st. Warszawy, współtwórcą Biblioteki Publicznej w Warszawie, a po I wojnie światowej – wiceprzew. Zarządu Głównego Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego; na emigracji należał do grona współzałożycieli Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza w Paryżu). Był autorem wielu prac z dziedziny nauk społecznych, szermierzem walki o prawa obywatelskie (współtwórca i wiceprez. Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela). Zasiadał w Zarządzie Związku Adwokatury Polskiej, był założycielem i prezesem honorowym Zrzeszenia Prawników i Socjalistów w Polsce, członkiem egzekutywy Międzynarodówki Prawników Socjalistów. W 1922-1930 piastował godność senatora RP oraz wicemarszałka senatu (1928-1930). Był wolnomyślicielem i polskim patriotą, bardzo zasłużonym dla ruchu niepodległościowego (m.in. na emigracji po wybuchu I wojny świat. prowadził propagandę na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości, działał w paryskim Komitecie Wolnej Polski, współpracował z londyńską Centralną Agencją Polską). Należał do warszawskiej loży wolnomularskiej Wielkiego Wschodu Francji. Kiedy ukończył studia, zaproponowano mu pozostanie na UW, pod warunkiem zmiany wyznania; mimo spolonizowania, formalnie nie porzucił judaizmu do końca życia. Jednak po jego śmierci interwencja siostry, pisarki Malwiny Garfeinowej-Garskiej (1872-1932; m.in. autorka głośnej Powieści o duszy polskiej, gloryfikującej bojowników o wolność Polski), uniemożliwiła zorganizowanie mu pogrzebu religijnego na cmentarzu żydowskim przez Gminę, mimo że P. pozostawał jej członkiem, aż do śmierci.