dysputa lwowska

dysputa lwowska

druga dysputa publiczna (po dyspucie kamienieckiej), jaką sabatajczycy podolscy odbyli z rabinami. Toczyła się ona w katedrze lwowskiej od 19 VII do 10 IX 1759. Z inicjatywą jej zorganizowania wystąpili sabatajczycy, którzy latem 1758 złożyli w konsystorzu lwowskim odpowiednią suplikę w tej sprawie. Zgłaszali w niej (w imieniu Żydów „polskich, węgierskich, tureckich, maltańskich i wołoskich”) gotowość chrztu, domagając się jednak odbycia przedtem jeszcze jednej – po dyspucie kamienieckiej – publicznej dysputy z rabinami. Ich tezy brzmiały następująco: „1. Proroctwa wszystkich proroków o przyjściu Mesjasza już się spełniły; 2. Mesjasz był Bogiem prawdziwym, któremu na imię Adonaj, ten wziął ciało nasze i wedle niego cierpiał dla odkupienia i zbawienia naszego; 3. Od przyjścia Mesjasza Prawdziwego ofiary i ceremonie ustały; 4. Krzyż Święty jest wyrażeniem Trójcy Przenajświętszej i pieczęcią Mesjasza; 5. Każdy człowiek powinien być posłuszny zakonowi Mesjasza, bo w nim zbawienie; 6. Do wiary Mesjasza Króla żaden przyjść nie może, jedno przez chrzest; 7. Talmud naucza, iż potrzebna jest krew chrześcijańska, a kto wierzy w Talmud, musi jej potrzebować”. W zasadzie tezy te powtarzały manifest sabatajczyków sprzed dysputy kamienieckiej (1757). Nie odbiegają one w niczym od doktryny sabataistycznej. Nie jest jasne, czemu miała ta dysputa służyć. Hierarchia katolicka odnosiła się do niej nieufnie. J. Frank nie przykładał do niej większego znaczenia, a nawet demonstracyjnie się od niej dystansował. Obserwatorzy zgodnie twierdzą, że głównym motywem sabatajczyków była żądza zemsty. Temu zapewne celowi służyło oskarżenie ortodoksów o mord rytualny. Sabatajczyków reprezentowała trzynastoosobowa delegacja, na której czele stali Jehuda Lejb ben Natan Krysa z Nadwórnej i Salomon ben Elisza Szor z Rohatyna. Według orzeczenia sądu konsystorskiego, sabatajczycy dowiedli prawdziwości wszystkich swoich tez, za wyjątkiem ostatniej, którą przekazano do rozstrzygnięcia Stolicy Apostolskiej. Ponieważ bezpośrednio po dyspucie „kontrtalmudyści” przyjęli chrzest, nie pociągnęła ona za sobą żadnych konsekwencji dla ludności żydowskiej.