Lewenthal (Löwenthal) Salomon (Franciszek Salezy)

Lewenthal (Löwenthal) Salomon (Franciszek Salezy)

([1839] 1841 Włocławek – 1902 Wiesbaden) – księgarz i wydawca; absolwent Szkoły Rabinów w Warszawie; zięć J.J. Glücksberga. Od 1856 pracował u swego teścia, a po jego śmierci przejął przedsiębiorstwo (1859) i od 1862 prowadził je pod firmą „Księgarnia Nakładowa S.L.”. Był wydawcą wielu czasopism: „Kalendarza Ludowego” (1862-1866), zasłużonego dla kultury polskiej tygodnika ilustrowanego „Kłosy” (1865-1890), „Tygodnika Romansów i Powieści” (1871-1900) oraz pisma „Świt” (1881-1882), przeznaczonego dla kobiet. Równolegle do tych przedsięwzięć, przy „Kłosach” (od 1872), wydawał serię poświęconą literaturze polskiej i obcej, której częścią była Biblioteka Najcelniejszych Utworów Literatury Europejskiej (od 1874) oraz wielkonakładowa seria taniej książki. L. był też wydawcą książek ilustrowanych, także o charakterze albumowym, a wśród nich nowatorskiej edycji, poświęconej twórczości Jana Matejki (1873). Do współpracowników L. należał kwiat intelektualistów polskich, między innymi: Maria Konopnicka, Piotr Chmielowski, Kazimierz Władysław Wójcicki. Był także zasłużonym wydawcą współczesnej literatury polskiej, w tym dzieł Józefa Ignacego Kraszewskiego, za którego uwolnienie z więzienia pruskiego wpłacił kaucję, oraz Władysława Syrokomli, Michała Bałuckiego, Teodora Tomasza Jeża, Józefa Korzeniowskiego i innych Pod koniec lat 80. XIX wieku wydawnictwo L. zaczęło przynosić straty, zmuszając go do ograniczenia interesów; w chwili śmierci był już tylko współwydawcą „Kuriera Warszawskiego”. Przez wiele lat L. działał na rzecz społeczności żydowskiej, między innymi jako członek Zarządu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie (1870-1886), członek Komitetu Budowy i Zarządu Wielkiej Synagogi na Tłomackiem oraz kurator Szpitala Starozakonnych w Warszawie (1877-1900). Ostatecznie, tuż przed śmiercią, w 1902 wraz z żoną, w Rzymie przyjął chrzest.