Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce

Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce

od 1994 Stowarzyszenie pn. Żydowski Instytut Historyczny – organizacja społeczna powstała w 1947, wraz z przekształceniem Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej CKŻP w Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. S.Ż.I.H. w P. było właścicielem zbiorów ŻIH i jego siedziby. Zarząd S.Ż.I.H. w P., wybierany przez walne zgromadzenie członków, nadzorował działalność i aprobował plany ŻIH. Od samego początku utrzymywanie Instytutu ze składek członkowskich nie było możliwe (do końca lat 60. liczba członków S.Ż.I.H. w P. nie przekroczyła 90 osób) i podstawą jego istnienia były dotacje z budżetu państwa (MAP; od 1950 – Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Nauki; a od 1952 – Polskiej Akademii Nauk). Do 1970 dyrektorzy Instytutu byli równocześnie przewodniczącymi Zarządu S.Ż.I.H. w P.; po 1970 – byli oni członkami wszystkich kolejnych zarządów S.Ż.I.H. w P. W pewnym zakresie, zwłaszcza w okresie kryzysów, S.Ż.I.H. w P. przyczyniło się do zachowania integralności i tożsamości Instytutu (np. kiedy w 1968 zażądano od dyrekcji Instytutu przekazania materiałów archiwalnych do Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich). Przemiany, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 spowodowały zapaść finansową Instytutu, co ostatecznie doprowadziło w 1994 do zmian strukturalnych: powstał Żydowski Instytut Historyczny – Instytut Naukowo-Badawczy, jako placówka Ministerstwa Kultury i Sztuki, dofinansowywana przez Komitet Badań Naukowych, oraz Stowarzyszenie pod nazwą Żydowski Instytut Historyczny, które pozostało właścicielem zbiorów i siedziby Instytutu. Wkrótce Stowarzyszenie to podjęło inicjatywę stworzenia Muzeum Historii Żydów w Polsce, w rezultacie czego jego Zarząd powołał Zespół do spraw projektu Muzeum Historii Żydów w Polsce (1996), a równocześnie zorganizowano Komitet Wspierania Budowy Muzeum w Polsce oraz jego odpowiedniki za granicą. Projekt ten uzyskał poparcie wielu osobistości w kraju i poza jego granicami. Władze Warszawy przekazały pod budowę przyszłego gmachu Muzeum teren naprzeciwko pomnika Bohaterów Getta. W 1999 kontynuowane były intensywne prace nad przygotowaniem przyszłej ekspozycji oraz prowadzona była akcja zbierania funduszy, mających umożliwić rozpoczęcie budowy.