parochet

parochet (hebr.; jid. porojches) – w synagodze bogato zdobiona zasłona na aron (ha-)kodesz. Geneza zwyczaju zawieszania p. sięga czasów biblijnych i odwołuje się do nakazów Bożych, odnoszących się do urządzenia Pierwszego Przybytku. Używany współcześnie p. jest odpowiednikiem zasłony, która w Namiocie Spotkania (a potem w Świątyni Jerozolimskiej), oddzielała miejsce Święte (hebr. Kodesz) od Najświętszego ( Święte Świętych), gdzie stała Arka Przymierza (Wj 26,31-34; 2 Krn 3,14). Kryła ona przed oczyma [więcej...]

Polski Słownik Judaistyczny - wersja Beta

Szanowni Państwo!

Udostępniliśmy Polski Słownik Judaistyczny w Portalu Delet.

Jest to wersja testowa (beta), w związku z czym na stronie mogą pojawić się błędy.

Zachęcamy do korzystania.

 

Cukunft

Cukunft (jid., Przyszłość), właśc. Jugent(Jugnt) -Bund „„Cukunft” (jid., Związek Młodzieżowy „Przyszłość”); Żydowska Młodzież Robotnicza „Przyszłość” – organizacja młodzieżowa związana z Bundem, działająca w Polsce na szerszą skalę od 1919. Pierwsze grupy młodzieży, określające się jako „Mały Bund” zaczęły powstawać na początku XX w. na Białorusi, we Włocławku i w Lublinie (jako „Pomoc Bundu”). C. ukształtował się ideologicznie i organizacyjnie w 1916. Prowadził szeroką działalność kulturalno-oświatową [więcej...]

kibuc

kibuc (hebr., zebranie, zgromadzenie) – określenie używane w kilku znaczeniach, które wiążą się z działaniem kolektywnym; 1. osiedle w Palestynie bądź w Izraelu, stanowiące społeczność kolektywnie dzielącą własność środków produkcji oraz odpowiedzialność za zaspakajanie potrzeb wspólnoty i jej członków wraz z rodzinami; początkowo było wyłącznie farmą rolniczą, później coraz częściej łączyło produkcję rolną i przemysłową. Pojęcie k. jest używane zamiennie z terminem kwuca (l.mn. kwucot, hebr., grupa, [więcej...]

haskala

haskala (hebr., edukacja, nauczanie, erudycja, oświecenie; jid. haskole) – nurt w kulturze żydowskiej rozwijający się w Europie od lat 80. XVIII w., powstały pod wpływem oddziaływania haseł oświecenia w krajach europejskich, jak również szeroko rozumianych tradycji nurtu racjonalistycznego w filozofii żydowskiej, począwszy od Majmonidesa i jego zwolenników. Już w latach 40. XVIII w. zaczęły się pojawiać wybitne jednostki, będące jego protagonistami, w tym wielu Żydów pochodzących z terenów [więcej...]

Emanuel Ringelblum

pseud. Menachem (1900 Buczacz – 1944 Warszawa) – historyk, organizator Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego [Czytaj Dalej...]

Rosz ha-Szana

Rosz ha-Szana Rosz ha-Szana (hebr., Początek Roku; jid. Roszeszone) – 1. święto Nowego Roku, zw. też w Polsce Świętem Trąbek, Trąbkami – obchodzone pierwszego i drugiego dnia tiszri, będące początkiem Jamim Noraim, które kończą się w dniu Jom Kipur. Pierwotnie, tzn. w BH święto to określano jako Zichron Terua (hebr., Upamiętnienie Dęcia w Szofar) oraz Jom Terua (hebr., Dzień Dęcia w Szofar). Nazwa R. ha-Sz. pojawia się dopiero w Misznie, gdzie wyliczono cztery daty w kalendarzu żydowskim, będące pierwszym [więcej...]

Wielka Synagoga na Tłomackiem w Warszawie

Wielka Synagoga na Tłomackiem w Warszawie główna synagoga postępowa (reformowana) w Warszawie. Jej geneza sięga 1806, gdy grupa zwolenników haskali, związanych od końca XVIII w. z synagogą Izaaka Flataua przy ul. Daniłowiczowskiej (zw. „niemiecką”), postanowiła ją utrzymać po śmierci założyciela. W 1843-1849 został wzniesiony, a potem rozszerzony, jej budynek w tymże miejscu. Od 1859 wygłaszano w niej kazania w języku polskim (por. Jastrow Markus), co stanowiło zamknięcie procesu polonizacji ugrupownia tzw. postępowców w Warszawie. W [więcej...]

[[tag]]
[[ searchIndexLetter ]]
szukasz
[[searchWord]]
[[parentCategories[0].categoryname]]
[[childCat.categoryname]]
[[childCat2.categoryname]]
Typ dokumentu:
[[docTypeName]]

haseł: [[resultNumer]]
haseł: BRAK
[[article.mainPhoto.description]]
Hasło:

[[article.title]]


WAŻNE DATY:
spis treści:
  1. [[paragraph.paragrTitle]]
  2. Przypisy
  3. Powiązane treści
  4. Bibliografia

tagi:
[[tag.value]],
[[category.categoryname]]
[ [[result.title.charAt(0).toUpperCase()]] ]
[[result.title]] [więcej...]
nie znaleziono wyników
nie znaleziono wyników dla zaczynających się od [[char]] lub
nie znaleziono wyników dla zaczynających się od cyfr
nie znaleziono wyników dla zapytania: "[[searchWord]]"
nie znaleziono wyników dla wybranego zestawu tagów
nie znaleziono wyników dla wybranych kategorii
i typu hasła [[docTypeName]]
[[article.title]]
[[article.shortVersion]]

[[$index + 1]]. [[paragraph.paragrTitle]]
[zwiń] [rozwiń]
[[photodescription]]
Przypisy
[zwiń] [rozwiń]
Powiązane treści
[zwiń] [rozwiń]
Bibliografia
[zwiń] [rozwiń]
Autor: [[article.author]]

Kon Feliks

Kon Feliks

używał licznych pseudonimów i kryptonimów, m.in.: Bolesław Janowski, Bolesławski Feliks, F.C., Stożyński (1864 Warszawa – 1941 Związek Radziecki) – działacz ruchu robotniczego, publicysta; brat Heleny Heryngowej; szwagier Z. Herynga. Pochodził z warszawskiej patriotycznie usposobionej rodziny kupieckiej o tradycjach niepodległościowych. Już w gimnazjum związał się z ruchem socjalistycznym. W 1882 wstąpił do I Proletariatu. Należał do kierownictwa tej partii, publikował na łamach jej organu. W 1884 osadzony został w cytadeli warszawskiej, a po procesie – skazany na katorgę. Przebywając na zesłaniu, prowadził badania etnograficzne i antropologiczne. Zaprzyjaźnił się z członkami „Narodnoj Woli”. Publikował w prasie postępowej, brał udział w antropologicznych badaniach naukowych, związał się z działaczami Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). Po powrocie do Warszawy (1904) działał w szeregach PPS, ale też czynny był w ruchu rewolucyjnym Rosji. W 1906 związał się z PPS-Lewicą. Zmuszony do emigracji, współpracował w Galicji z tamtejszą prasą partyjną, uniwersytetami robotniczymi oraz organizacjami PPSD, lwowskim Związkiem Pomocy dla Więźniów Politycznych. Oprócz etnografii, interesował się historią ruchu robotniczego (Historia ruchu robotniczego w Rosji, 1908). Po wybuchu I wojny światowej emigrował do Szwajcarii, gdzie kontynuował działalność partyjną. Po wybuchu rewolucji lutowej, pojechał do Rosji wraz z Leninem; wszedł w skład CK Wykonawczego PPS-Lewicy; związał się z mienszewikami-internacjonalistami; od lipca 1917 wchodził w skład sekretariatu SDPRR. Na zjeździe PPS-Lewicy i SDKPiL (1917) opowiedział się za potrzebą włączenia Polaków do walki rewolucyjnej w szeregach armii rosyjskiej, prowadził agitację. Podczas rewolucji październikowej był komisarzem do spraw polskich w Charkowie i kierował tamtejszą organizacją PPS-Lewicy. Od grudnia 1918 był członkiem RKP(b); działał na Ukrainie, gdzie sprawował ważne funkcje polityczne. Od września 1919 wchodził w skład Biura Politycznego przy KC RKP(b) i Biura Wykonawczego Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP) w Rosji, a od 1920 był członkiem Biura Organizacyjnego KC KP(b)U oraz Galicyjskiego Komitetu Organizacyjnego KP(b)U. Brał udział w II, III, IV, V, VI i VII Kongresach Międzynarodówki Komunistycznej. Został członkiem, utworzonego w Białymstoku (1920), Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski; w 1923 i 1930 uczestniczył w Zjazdach KPP. Na Ukrainie kierował sekcją polskiego Wydziału Agitacji i Propagandy Rewolucyjnej Rady Wojennej Republiki, oraz w 1920-1921 Wydz. Agitacji i Propagandy KC KP(b)U. Od września 1921 był sekretarzem KC KP(b)U i Naczelnikiem Ukraińskiego Zarządu Politycznego Armii Czerwonej. W Międzynarodówce Komunistycznej pełnił różne odpowiedzialne funkcje (1922-1936); dużo publikował i związany był z wieloma czasop.; należał do grona współzałożycieli Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (MOPR). Był członkiem Prezydium CK Wykonawczego ZSRR. W 1921-1931 kierował sektorem literatury i sztuki w Komisariacie Ludowym Oświaty RSFRR, później (1933-1937) – Wydziałem Muzeów. Pełnił funkcję przewodniczącego Ogólnozwiązkowego Komitetu Radiofonii ZSRR i był członkiem Kolegium Komisariatu Ludowego Poczt i Telegrafów ZSRR. W 1941 został pierwszym kierownikiem redakcji polskiego Radia Moskiewskiego, współpracował z „Nowymi Widnokręgami”. Był autorem licznych artykułów i publikacji, dotyczących dziejów ruchu robotniczego, biografii działaczy rewolucyjnych, wspomnień. W tych, które dotyczyły Polski bardzo krytycznie oceniał politykę władz, sytuację społeczno-polityczną kraju, współpracę PPS z rządem (m.in. Krizis burżuaznoj Polszi; Zamysły burżuazno-szlachetskoj Polszi, obie książki wyd. w 1923; Sowriemiennaja Polsza, 1924; Polsza naszich dniej, 1926); Groźba wojny, 1927; Polsza na służbie imperializma, 1927). Napisał też Narodziny wieku (1932-1934; wyd. pol. 1969). Zmarł podczas ewakuacji z Moskwy.

Encyklopedia Getta Warszawy

Prezentujemy Polski Słownik Judaistyczny (PSJ) w nowej, odświeżonej formie.  

PSJ umożliwia szybki i wygodny dostęp do blisko czterech tysięcy haseł dotyczących kultury i historii Żydów polskich. Słownik przybliża użytkownikom takie zagadnienia jak religia, nauka, obyczaje, sztuka, polityka, życie codzienne i gospodarcze. Bardzo ważną i dużą część słownika stanowią biogramy najwybitniejszych przedstawicieli świata kultury żydowskiej oraz polsko-żydowskiej. PSJ stanowi idealny punkt wyjścia do dalszych poszukiwań i badan nad kulturą żydowską. Stanowi także przydatne narzędzie dla wszystkich zajmujących się działalnością edukacyjną i kulturalną.  

Polski Słownik Judaistyczny powstał jako praca zbiorowa pod. red. Zofii Borzymińskiej i Rafała Żebrowskiego. 

Projekt będzie stopniowo rozwijany we współpracy ze specjalistami i pracownikami Żydowskiego Instytutu Historycznego. Powstałe nowe hasła słownikowe zostaną zaktualizowane w oparciu o najnowsze badania i stan wiedzy. Wybrane zagadnienia zostaną uzupełnione o materiały wizualne oraz linki do plików źródłowych.  

Przypomnij

[[error]]

To pole jest wymagane.
Nazwa użytkownika musi mieć najwyżej 30 znaków.
Nazwa użytkownika musi mieć co najmniej 2 znaki.
[[error]]
To pole jest wymagane.
[[error]]
To pole jest wymagane.
Adresy różnią się od siebie.
To pole jest wymagane.
Hasło musi zawierać co najmniej 6 znaków, w tym małą literę, wielką literę oraz cyfrę.
To pole jest wymagane.
Hasła różnią się od siebie.
Rok urodzenia musi składać się z 4 cyfr.
Nieprawidłowy rok urodzenia
[[error]]

Pola oznaczone * są obowiązkowe. Klikając przycisk „załóż konto”, akceptujesz nasz Regulamin oraz potwierdzasz zapoznanie się z Zasadami dotyczącymi danych, w tym z Zasadami stosowania plików cookie.

Dziękujemy za założenie konta w portalu Delet. Aby w pełni korzystać z możliwości portalu, musisz aktywować konto. Na podany adres email został wysłany link aktywacyjny. Jeśli nie dostałeś linka aktywacyjnego, zobacz, co możesz zrobić w FAQ.

Twoje konto w portalu Delet nie jest jeszcze aktywne, kliknij w link aktywacyjny w przesłanym emailu (jeśli nie otrzymałeś maila aktywacyjnego w ciągu godziny, sprawdź folder spam) lub wyślij mail aktywacyjny ponownie. W razie problemów skontaktuj się z administratorem.

Zbyt wiele razy został wpisany niepoprawny mail lub hasło.
Kolejną próbę będzie można podjąć za 5 minut.

Twoje konto zostało aktywowane!

To pole jest wymagane.

Na twój podany przy rejestracji adres email zostanie przesłany link umożlwiający zmianę hasła.

To pole jest wymagane.
Hasło musi zawierać co najmniej 6 znaków, w tym małą literę, wielką literę oraz cyfrę.
To pole jest wymagane.
Hasła różnią się od siebie.

Twoje hasło zostało zmienione.

Nie udało się zmienić hasła.

[[error]]

Nowy zbiór

To pole jest wymagane.
Opis może mieć najwyżej 200 znaków.
Opis musi mieć co najmniej 2 znaki.
POL ENG

Pola oznaczone * są obowiązkowe.

[[infoContent]]