Kosiński (do 1941 Lewinkopf) Jerzy Nikodem

Kosiński (do 1941 Lewinkopf) Jerzy Nikodem

(1933 Łódź – 1991 Nowy Jork) – pisarz. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny żydowskiej. W okresie II wojny światowej – wbrew niektórym swym oświadczeniom – wraz z rodzicami mieszkał w Sandomierzu, a od 1942 ukrywał się wraz z nimi we wsi Dąbrowa Rzeczycka. Później studiował historię i nauki polityczne na UŁ (1950-1955), potem był asystentem w Instytucie Historii i Socjologii PAN. W 1957 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1958-1965 imał się różnych zajęć i kontynuował studia oraz wydał dwie książki pod pseudonimem Joseph Novak. W 1965 uzyskał obywatelstwo amerykańskie i wydał powieść The Painted Bird (1965, tłumaczona na 20 języków), przez propagandę komunistyczną uznaną za antypolską; polskie tłumaczenie, Malowany ptak, zostało wydane w 1989. Renomę wybitnego pisarza K. ugruntował, publikując powieść Steps (1968). Wykładał na kilku prestiżowych amerykańskich uczelniach. Od 1973, przez dwie kadencje, piastował funkcję prezesa amerykańskiego PEN-Clubu, kładąc duże zasługi w pomocy prześladowanym pisarzom z Europy Wschodniej. Sukcesy odniosło także dalszych siedem jego powieści. Zmarł śmiercią samobójczą. Swoją bibliotekę i rękopisy zapisał Spertus College of Judaica w Chicago (otrzymał jego doktorat honorowy). K. był postacią barwną i kontrowersyjną. Głęboko zasymilowany i związany z Polską (m.in. wspierał NSZZ „Solidarność”; przewodniczący American Association for Polish-Jewish Studies; pomysłodawca programu utworzenia centrum kultury żyd. na Kazimierzu w Krakowie; twórca The Jewish Presence Foundation, nawet angażował się w organizację pierwszego amer. banku w Polsce). Przywdziewał wiele masek; był twórcą wielu autokonfabulacji. Wykreował się na „gwiazdę pierwszej wielkości”, jako pisarz i członek intelektualnej śmietanki w Stanach Zjednoczonych. Był laureatem wielu prestiżowych nagród literackich. Jednak padały zarzuty, zwłaszcza po śmierci K., że prawdziwymi autorami jego książek była grupa pomocników. W istocie, wiarygodną ocenę postaci K. zapewne przyniesie historia. Dla wielu jest on przykładem człowieka „chorego na Holokaust”, owładniętego obsesją zła, seksu, przemocy itp., bądź ofiarą dezintegracji autoidentyfikacji pod wpływem Szoa i młodości, spędzonej pod rządami komunistycznymi.