BŁONES Lusiek (Eliezer) (ok. 1930 Warszawa – maj 1943 Płudy)
Życiorys
Lusiek Błones od najmłodszych lat
przebywał w środowisku żydowskich socjalistów, należał do najmłodszej grupy w
ramach Skifu – „wnucząt Michalewicza” (Folkscajtung 1947: 5). Ojciec – członek
Bundu i Związku Zawodowego Kupców oraz Bundu zabierał dzieci na zebrania
partii. Kiedy Lusiek miał 8 lat, zmarła mu matka i opiekę nad nim i bratem
Jurkiem przejęła ich najstarsza siostra Guta. Razem z rodzeństwem brał udział w
obozach letnich Skifu.
Po wybuchu wojny brał czynny udział
w konspiracyjnej działalności Skifu. Lusiek był łącznikiem pomiędzy grupami
bundowskimi w getcie i z „aryjską stroną”. Zajmował się również kolportowaniem
prasy podziemnej po „aryjskiej” stronie, w tym do polskich socjalistów (Doires
bundistn 2: 384; Głos Bundu 1947: 10).
W sierpniu 1942 roku razem z rodzeństwem
i innymi towarzyszami z organizacji bundowskich zostali zabrani z szopu Roericha, gdzie pracowali na Umschlagplatz. Całej grupie udało się
uciec z pociągu wiozącego ich do obozu śmierci Treblinka II (Grupińska, 2000,
213, 216-217; Meed, 2004, 59-60; Neustadt 2, 1948, 370 – według niego miało to
miejsce w listopadzie 1942).
Należał do Żydowskiej Organizacji
Bojowej. Do niego należało m.in. zbieranie pustych butelek potrzebnych do
produkcji bomb zapalających potrzebnych do samoobrony w getcie (Meed, 2003,
163-164).
W chwili wybuchu powstania w getcie
warszawskim był najmłodszym bojowcem ŻOB-u i łącznikiem pomiędzy grupami
bojowymi w getcie (Folkscajtung 1947: 5). 10 maja 1943 roku razem z pozostałymi
przy życiu powstańcami udało się całej trójce rodzeństwa kanałami wydostać z
getta. Lusiek początkowo przebywał w Łomiankach, skąd Zalman Frydrych przewiózł
go razem z rodzeństwem, gdyż Jurek był chory i nie mógł trafić od razu do
partyzantki, do wsi Płudy (obecnie osiedle w dzielnicy Białołęka w Warszawie).
Zostali wydani przez Polaka, który obiecał im schronienie i zastrzeleni przez
gestapo na miejscu (Meed: 184-186).
19 stycznia 1946 roku odbył się
pogrzeb na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie (sektor 12a, rząd
4) ekshumowanych zwłok całej trójki rodzeństwa razem z innymi ofiarami
denuncjacji (Neustadt 2, 1948, 370).
W 1945 roku jako jeden z najbardziej
zasłużonych uczestników powstania w getcie warszawskim został pośmiertnie
odznaczony „Krzyżem Walecznych” (Yad Vashem O.41/352).
