Fiszel (Fissel) Stefan

Fiszel (Fissel) Stefan

(? – ok. 1532) – dzierżawca tzw. podatków żydowskich; syn Efraima F.; brat finansisty Mojżesza F. (?-1496) i Jakuba F.; szwagier Racheli F.; po przejściu na katolicyzm nobilitowany przez króla Zygmunta I Starego. W 1499 Żydzi gnieźnieńscy oskarżyli go o wyzysk podatkowy. Ujął się za nimi arcybiskup gnieźnieński, kardynał Fryderyk Jagiellończyk, który wydał im glejt, chroniący przed zachłannością F. W 1502 F. dzierżawił dochody skarbowe w Poznaniu; w 1503 był dzierżawcą podatków żydowskich. Na przeł. 1503 i 1504 F. i dwaj jego dorośli synowie, Jan oraz Stanisław, przeszli na katolicyzm., a ich matką chrzestną została Elżbieta, wdowa po królu Kazimierzu II Jagiellończyku. W grudniu 1504 Aleksander Jagiellończyk zaświadczył, że jego wierny sługa „sławetny” F., wydatkował na jego rozkaz 200 florenów. W lipcu 1505 tenże król nakazał burmistrzowi i rajcom gdańskim, by wypłacili F. 1 tys. florenów w poczet zaciągniętego u niego długu. W tym samym roku, w nagrodę za przyjęcie przez F. wiary katolickiej, król podarował mu 400 florenów węgierskich, ubezpieczając tę sumę na czynszu płaconym przez Żydów z Poznania, Gniezna, Kalisza i innych miast wielkopolskich, a także z ziem krakowskiej i ruskiej. W 1507 Zygmunt Stary nadał F. i jego dwóm synom herb Korab. Do herbu tego przyjęli go kanclerz wielki koronny Jan Łaski i jego brat, Jarosław. Monarcha przedłużył też F. zezwolenie na pobór przez niego podatków od Żydów poznań. do 5 lat (zamiast do 4), tj. do czasu, aż zapłacą pełną sumę należną skarbowi królewskiemu. W 1507 F. ożenił się z siostrą obu Łaskich, po rozwodzie z żydowską żoną, która pozostała przy wierze swoich przodków i odmówiła przyjęcia chrztu. W 1510 król pozwolił F. kupić miasteczko Powidz, od którego F. przyjął nazwisko Powidzki. W 1518 wykupił wójtostwo w Kruszwicy, a w 1520 – w Jelatkowie. Po zgonie Łaskiej pojął za żonę Apolonię Zgierską, a po jej śmierci ożenił się z Elżbietą z Bnina Śmigielską, córką Jana, kasztelana przemęskiego. Jako wójt kruszwicki, F. w dokumentach źródłowych występuje po raz ostatni w 1532.