Wilczyńska Stefania

Wilczyńska Stefania

(1886 Warszawa – 1942 Treblinka) – pedagog. Pochodziła z zamożnej rodziny. Ukończyła gimnazjum J. Sikorskiego i kursy freblowskie w Warszawie. Studiowała nauki przyrodnicze i medyczne w Liége oraz nauki ścisłe na uniwersytecie w Genewie. W 1909 powróciła do kraju i podjęła pracę społeczną w warszawskim przytułku dla sierot (przy ul. Franciszkańskiej 2), prowadzonym przez Towarzystwo „Pomoc dla Sierot”. Instytucja ta z czasem przekształciła się w Dom Sierot (przeniesiony w 1912 do własnego gmachu przy ul. Krochmalnej 92). Od 1911 W. pracowała tam razem z J. Korczakiem. Pełniła funkcje wychowawczyni i administratorki, a podczas I wojny światowej – samodzielnej naczelnej wychowawczyni. W 1937 przeszła do pracy w Poradni Pedagogicznej CENTOS-u. W 1926-1933 współpracowała z młodzieżowym pismem „Mały Przegląd” (okresowo zastępując Korczaka na stanowisku redaktora naczelnego). Na początku lat 30. odwiedzała Palestynę. W marcu 1938 wyjechała tam z zamiarem pozostania na stałe. Podjęła pracę pedagogiczną w kibucu Ejn Harod. Przyjechała do Polski w maju 1939 – przypuszczalnie – by pomóc Korczakowi w wybraniu się do Palestyny. W Warszawie zastał ją wybuch wojny. Podczas obrony Warszawy, w zaimprowizowanym schronie, zorganizowała punkt opatrunkowy. Powróciła na dawniej zajmowane stanowisko w Domu Sierot. Odmówiła powrotu do Palestyny. Pozostała z dziećmi, dzieląc z Korczakiem trudy utrzymania dwóch domów dziecka w getcie warszawskim. Uczestniczyła w działalności kulturalnej i seminariach organizowanych przez Dror. 6 VIII 1942, razem z wychowankami i Korczakiem, udała się na Umschlagplatz; zginęła wraz z nimi w komorze gazowej w Treblince. W. przez wiele lat pozostawała w cieniu Korczaka; uważano, iż jedynie realizowała jego koncepcje. Jednak była ona ich współtwórczynią, o czym świadczy wiele podejmowanych przez nią inicjatyw, także pod nieobecność Starego Doktora (np. Kółko Pożytecznych Rozrywek w 1917 itp.).