Horowic (Horowitz) Maksymilian Henryk

Horowic (Horowitz) Maksymilian Henryk

pseud. H. Walecki (1877 Warszawa – po 1937 Związek Radziecki) – działacz ruchu robotniczego. Pochodził z zamożnej, zasymilowanej rodziny Żydów warszawskich. W 1893 ukończył Gimnazjum im. W. Górskiego, następnie studiował na uniwersytecie w Gandawie (kierunek matematyczno-fizyczny). Tytuł doktora uzyskał w 1898. Od 1895 działał w belgijskim ruchu robotniczym; mniej więcej w tym samym czasie zaczął współpracować ze Związkiem Zagranicznym Socjalistów Polskich i PPS (z zaboru pruskiego i z Królestwa Polskiego); pisywał do wielu pism socjalistycznych (m.in. do „Przedświtu” i „Robotnika”). Do Warszawy powrócił w 1898 i podjął ścisłą współpracę z PPS. W 1898 zaczął ukazywać się organ tej partii w języku jidysz „Der Arbeter” (Robotnik), pod red. H., oraz inne wydawnictwa PPS, skierowane do Żydów. W 1899-1901 więziony był w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej, potem zesłany na Sybir, skąd uciekł w 1902 i przedostał się do Szwajcarii. W październiku 1903 uczestniczył w konferencji Żydowskiej Organizacji PPS w Grodnie, podczas której podjęto decyzję o zwalczaniu syjonizmu. Podczas nielegalnego pobytu w Warszawie w 1905 wszedł w skład CK Robotniczego PPS, ponownie aresztowany i osadzony w X pawilonie Cytadeli, ponownie zbiegł z zesłania. W Cytadeli napisał ważką pracę W kwestii żydowskiej (Kraków 1907). Na IX (rozłamowym) zjeździe PPS w 1907 w Wiedniu wszedł do władz PPS-Lewicy, później redagował organ prasowy partii „Myśl Socjalistyczna”. Z ramienia partii uczestniczył we wszystkich kongresach II Międzynarodówki. Od 1914 współpracował także z SDKPiL, a po zjednoczeniu tejże z PPS-Lewicą w 1918, wszedł do KC KPRP. Aresztowany po raz kolejny w 1920, ponownie uciekł z więzienia i wyemigrował z Polski. Od 1921 działał w Międzynarodówce Komunistycznej, a od 1925 do 1937 pracował w aparacie tej organizacji. W 1928–1935 był zastępcą kierownika jej Sekretariatu do spraw bałkańskich partii komunistycznych, w związku z czym sporo pisywał, głównie na tematy bałkańskie. Aresztowany w Rosji w czerwcu 1937 padł ofiarą stalinowskiej czystki (rehabilitowany w 1956). Jego żona, Stefania Horowitz-Walecka (z domu Heryng; 1881–1937?), również była działaczką ruchu robotniczego i padła ofiarą tejże czystki. Ich syn, Stanisław Bielski-Walecki (1908–1953), inżynier lotnik, od 1926 przebywający w Związku Radzieckim, powrócił do Polski w 1947. Był pułkownikiem Ludowego Wojska Polskiego.