Sebel (Soebel) Stanisław

Sebel (Soebel) Stanisław

(1886 Warszawa – 1946 Łódź) – operator filmowy. Pracę w kinematografii rozpoczął w 1903. Wkrótce przeniósł się do Berlina, gdzie pracował dla kilku wytwórni, także jako operator. W kraju pracował od 1908. W okresie I wojny światowej przebywał w Rosji; robił zdjęcia dla tamtejszych wytwórni. Po powrocie do kraju, w 1918 został szefem technicznym spółki „Polfilm”, dla której m.in. realizował kroniki Dziennik „Polfilmu” z frontów walki o granice państwa, filmy fabularne i dokumentalne (m.in. Obrona i odsiecz Lwowa, 1919) oraz propagandowe. Był wykładowcą w szkole przy wytwórni „R.P.-Film” (1923-1924), współzałożycielem Polskiego Związku Producentów Filmowych. Kierował kilku laboratoriami filmowymi, w tym wytwórni „Falanga” (1933-1939). W okresie okupacji niemieckiej wykonywał zdjęcia dla kontrwywiadu AK. Po powstaniu warszawskim zamieszkał w Łodzi, gdzie po wojnie zaczął pracować w wytwórni „Film Polski”. Z filmem żydowskim był związany od jego początków, jako operator obrazów Chasydka i odstępca (1911) oraz Der wiłder foter (jid., Okrutny ojciec, 1911). W 1912-1914 pracował kolejno dla żydowskich wytwórni: „Siła” i „Kosmosfilm”, dla których wykonał zdjęcia do filmów: Got, mencz un tajwł (jid., Bóg, człowiek i szatan, 1912); Di farsztojsene (jid., Odrzuceni [Wydziedziczeni], 1912); Mirełe Efros (1912); Dem chazns tochter (jid., Córka kantora, 1913) Di szchite (jid., Ubój rytualny, 1913); Gots sztrof (jid., Kara Boża [Przekleństwo losu], 1913); Hercełe mejuches (jid., Fatalna klątwa, 1913), Zajn wajbs man (jid., Bigamistka, 1913); Di farsztojsene tochter (jid., Wyklęta [Odtrącona] córka, 1915). W 1914 – dla „Kosmosfilmu” – realizował w Palestynie film dokumentalny o życiu osadników żydowskich ( Ziemia Święta – Egipt – Palestyna).