Wydział XV Zdrowia
Struktura Wydziału
● Referat Zwalczania i Zapobiegania
Chorobom Zakaźnym - przeprowadzał dezynfekcje mieszkań i punktów dla
uchodźców
● Referat Lecznictwa - kierował
do przychodni lekarskich i na prywatne wizyty lekarskie
● Komisja ds. Szpitalnictwa
● Referat Kontroli Sanitarnej nad
Punktami dla uchodźców i przesiedleńców - prowadził kontrole punktów dla
uchodźców i przesiedleńców RŻ
● Referat Kontroli i Opieki Sanitarnej
(Nadzoru Sanitarnego) - prowadził kontrole mieszkań i domów, zakładów
opiekuńczych, sklepów, restauracji i innych lokali gastronomicznych, piekarni,
zakładów fryzjerskich, pralni, jadłodajni, wytwórni artykułów spożywczych.
Wydawał zarządzenia pokontrolne oraz skierowania do kąpielisk i pralni (BN,
566.216, nr 16, s. 29; nr 18, s. 7).
● Referat Kąpieliskowo-Dezynfekcyjny -
dokonywał dezynfekcji domów zamkniętych z powodu epidemii tyfusu, odkażał izby
i kierował do kąpieli osoby zagrożone zachorowaniem (Polona, 566.216,
Korespondencja wewnętrzna, nr 19, s. 10). Jedno z kąpielisk działało przy ul.
Prostej 12 (BN, 566.216, nr 19, s. 17)
● Referat Weterynaryjny.
Podlegały mu
także:
●
Kolumny dezynfekcyjne
● Składnica
Sanitarna Środków Dezynfekcyjnych (Leszno 31)
●
Instytut Chemiczno-Bakteriologiczny przy RŻ
● Ośrodki zdrowia (po jednym dla każdej z 6 dzielnic
getta odpowiadających rejonom Służby Porządkowej) - przyjmowały
zgłoszenia o zachorowaniach na choroby zakaźne, poświadczały świadectwa zgonu,
sprawowały nadzór sanitarny nad danym terenem (Ludność żydowska w Warszawie…,
s. 552)
o
nr 1 - Ceglana 7
o
nr 2 - Krochmalna 51
o
Nr 3 – Leszno 73
o
Nr 4 – Świętojerska 28
o Nr 5 – Muranowska 1
o nr
6 - Smocza 31 (BN, 566.216, nr 18, s. 7)
Działalność Wydziału
Zajmował się wszystkimi sprawami sanitarnym w getcie.
Referat Zwalczania i Zapobiegania Chorobom Zakaźnym przeprowadzał dezynfekcje
mieszkań i punktów dla uchodźców. Referat Lecznictwa kierował do przychodni
lekarskich i na prywatne wizyty lekarskie. Referat Uchodźców (Referat
Kontroli Sanitarnej nad Punktami dla uchodźców i przesiedleńców) kontrolował punkty
dla przesiedleńców* RŻ. Referat Kontroli i Opieki Sanitarnej (Nadzoru
Sanitarnego) prowadził kontrole mieszkań i domów, zakładów opiekuńczych,
sklepów, restauracji i innych lokali gastronomicznych, piekarni, zakładów
fryzjerskich, pralni, jadłodajni, wytwórni artykułów spożywczych. Wydawał
zarządzenia pokontrolne oraz skierowania na kąpiele odkażające i do pralni.
Referat Kąpieliskowo-Dezynfekcyjny dokonywał dezynsekcji domów zamkniętych z
powodu epidemii tyfusu*, odkażał izby i kierował do kąpieli osoby
zagrożone zachorowaniem (BN, 566.216, nr 16, k. 29; nr 18, k. 7; nr 19, k. 10;
nr 23, k. 9). Referat Weterynaryjny sprawował nadzór nad punktami sprzedaży
mięsa i mleka (ARG, t. 12, s. 103). Przy Wydziale działała od września 1941 r.
kierowana przez prof. ludwika Hirszfelda Rada Zdrowia, które jej zadaniem było
organizowanie działań zwalczających epidemię (ARG, t. 12, 103).
Wydziałowi podlegało także sześć
ośrodków zdrowia (po jednym dla każdej z 6 dzielnic getta odpowiadających
rejonom Służby Porządkowej) – przyjmowały one zgłoszenia o zapadających
na choroby zakaźne, poświadczały świadectwa zgonu, sprawowały nadzór sanitarny
nad danym terenem (Kazimierski (oprac.) 2012, s.552).
Według sprawozdania budżetowego za
kwiecień–wrzesień 1941 r. zatrudnionych w nim było 32 lekarzy, 25 pracowników
umysłowych i 3 fizycznych (APW, 483/29, k. 10). Do liczby tej nie wliczono
pracowników kolumn dezynfekcyjnych, ośrodków zdrowia itd.
Po wielkiej akcji likwidacyjnej
funkcjonował pod nazwą Wydział Zdrowia Publicznego. W jego ramach działały
następujące referaty: Sanitarny, Lecznictwa, Szpitalnictwa, Aptek oraz
Ubezpieczalni Społecznej (Engelking, Leociak 2013, s. 187).
