Wydział II Finansowo-Budżetowy

Struktura wydziału

1. Referat Budżetowy
2. Referat Finansowy
3. Referat Inkasowy
4. Referat Rachuby i Kontroli Poborów
5. Komisja Szacunkowa
6. Komisja Finansowo-Budżetowa
7. Kasa Główna (główny Kasjer – Efroim Małamud)
8. Księgowość Główna (główny księgowy – Izrael Popower) 

Działalność

Wydział Finansowo-Budżetowy zajmował się prowadzeniem polityki finansowej RŻ, podlegała mu także główna księgowość Judenratu. Według sprawozdania budżetowego za kwiecień-wrzesień 1941 r. wydział ten zatrudniał 20 pracowników umysłowych i 2 fizycznych (APW, PRŻ, 483/29, k. 10).  

Funkcję przewodniczącego pełnił radca Jakub Berman. W grudniu 1941 r., po śmierci Bermana, propozycję objęcia posady przewodniczącego otrzymał Henryk Rozen, który wcześniej krytykował działanie wydziału, ale Rozen odmówił jej przyjęcia. W liście do Adama Czerniakowa pisał wówczas: „W Radzie nie ma stanowisk zaszczytnych i miłych, są tylko bardziej lub mniej ciężkie zadania”. Rozen obawiał się kierowania Wydziałem o tak skomplikowanej strukturze i braku kontroli nad jego działalnością. Fakt istnienia Komisji Finansowo-Budżetowej, która ustalała kierunek polityki finansowej, czynił przewodniczącego Wydziału tylko wykonawcą narzuconego z zewnątrz kierunku (ARG, t. 14, 73-74). 

Rozen obawiał się też, że jego propozycje reform odciążenia fiskalnego warstw najuboższych spotkałaby się z ostrą krytyką najbogatszych mieszkańców getta. „Czy nie zawaha się Pan, gdy od teoretycznych rozstrzygnięć będzie trzeba przejść do konkretnego odrzucenia starań osób ustosunkowanych, interweniujących na rzecz własną, lub osób trzecich? Ja gotów jestem podjąć się konsekwentnej realizacji głoszonego programu, ale czy Pan, Panie Prezesie, zdecydowany jest udzielić mi swego poparcia?”, pisał do Czerniakowa (ARG, t. 14, 74). Postulowanych przez Rozena reform nigdy nie wprowadzono. 

Później kierownikiem Wydziału został Stanisław Szereszewski – nie jest jasne, czy objął tę funkcję już w trakcie wielkiej akcji likwidacyjnej latem 1942 r., czy wcześniej, po śmierci Bermana (ARG, t. 27; ARG, t. 29, 482). 

Komisja Finansowo-Budżetowa

Komisja Finansowo-Budżetowa ustalała ogólne wytyczne polityki finansowej (rodzaj, wysokość i technika poboru podatków) i działała wewnątrz Wydziału, choć niezależnie od jego władz, co bardzo komplikowało działalność Wydziału Finansowo-Budżetowego (ARG, t. 14, 73-74). Komisja została powołana w początkach 1941 r., ale w pierwszych miesiącach w ogóle nie zwoływano jej posiedzeń (ARG, t. 34, 524).