Towarzystwo Dostaw Wyrobów Przemysłu Żydowskiego (TODOS)

Powstanie spółki

Towarzystwo Dostaw Wyrobów Przemysłu Żydowskiego (TODOS) sp. z o.o. – spółka żydowskich przedsiębiorców prywatnych zajmująca się handlem wyrobami wytworzonymi w getcie i posiadająca zezwolenie na handel ze stroną aryjską. Została utworzona 15 sierpnia 1941 r. W statucie miała „organizację pracy drobnych zakładów rzemieślniczych w getcie”. Udziały w niej zostały wykupione przez Związek Kupców (66 udziałów) i Związek Rzemieślników (4 udziały), a do jej zarządu weszli członkowie tych związków i Rady Żydowskiej (Kazimierz Rechthand, Abraham Wolfowicz, Jerzy Graff, Chil Rozen, Abram Sztolcman). 

Działalność TODOS

TODOS przejął warsztaty, które wcześniej podlegały Wydziałowi Przemysłowo-Handlowemu. Jak pisał Michał Grochowski, „zmiana ta miała na celu [...] uproszczenie zawierania umów przedsiębiorstwom aryjskim i uniezależnienie produkcji od wiecznie zadłużonej Rady Żydowskiej”. Działalność TODOS-u opierała się na obsłudze organizacyjnej i logistycznej istniejących przedsiębiorstw, które posiadały własne urządzenia konieczne do prowadzenia działalności produkcyjnej.

Ponadto TODOS-owi podlegały dwa warsztaty krawieckie mieszczące się przy ul. Smoczej 35. W jednym z nich, szyjącym konfekcję męską, utrzymano ceny przedwojenne i struktury firmy Warszawska Fabryka Konfekcji CELIB (Bracia Celmajster i Libson D.) która przed wojną mieściła się  przy pl. Żelaznej Bramy 9 i prowadziła sklep przy ul. Elektoralnej 1. Warsztat TODOS-u prowadził jeden z braci Celemajster i jego wspólnik nazwiskiem Małamed. Drugi warsztat TODOS pod tym samym adresem utworzono w maju 1942 r., szył konfekcję damską i męską. Większość zatrudnionych (90%) stanowili mężczyźni, otrzymujący skromną dniówkę w wysokości 20–30 zł i przydział na 4 kg chleba tygodniowo. Kierownictwo TODOS-u krytykowano za oddanie nadzoru nad warsztatami prywatnym przedsiębiorcom (ARG, t. 36, 432). 

W czasie wielkiej akcji deportacyjnej

W trakcie wysiedlenia pracownicy TODOS byli traktowani „na równi z pracownikami Rady Żydowskiej w Warszawie” i chronieni przed wysiedleniem. Nie udało się ustalić żadnych informacji na temat działalności firmy po lipcu 1942 r., prawdopodobnie po 10 sierpnia została wyłączona z Rady Żydowskiej. Zakłady przy ul. Smoczej 35 zostały przejęte przez szop Waldemara Schmidta.